Tunçbilek Kömür İşletmelerinde Özelleştirmenin Madencilik, İşçilik ve Tunçbilek Üzerine Etkileri

Özelleştirme, Sendikal Hareket ve Çalışma İlişkileri: Yatağan Örneği

“…2008 yılı itibariyle özelleştirme uygulamaları sonucu istihdam hacmi yüzde 13,8 gerilemiştir (Bulut, 2008:146). Bunun haricinde özelleştirmenin etkileri esnek çalışma biçimlerinin ve güvencesizliğin yaygınlaşması (Karabıyık, 2010;Karakaş 2013;Lordoğlu ve Koçak, 2015), sendikalaşma oranının azalması (Işıklı, 1994;Cam, 1999;Karakaş, 2013;Çelik, 2015), ücretlerin azalması (Güzel, 1994;Karabıyık, 2010;Karakaş, 2013;Kalaycıoğlu ve Çelik, 2014;Karsavran, 2016;Şenses, 2016), iş sağlığı ve güvenliğinde yaşanan sorunlar (Kalaycıoğlu ve Çelik 2014;Karsavran, 2016), görev tanımlarının belirsizleşmesi, mesleki vasıfsızlaşma (Karakaş, 2013;Karsavran, 2016) gibi çalışma koşullarında dolaylı şekilde de görülebilmektedir. Özelleştirme uygulamalarının çalışma yaşamında neden olduğu söz konusu sorunların temelinde ise özel sektör işverenin kâr maksimizasyonu amacı ile özelleştirme uygulamaları sonucu zayıflayan sendikal güç yatmaktadır.…”

“…Yine Petkim'in özelleştirilmesini inceleyen bir çalışmada özelleştirme sonrası fazla çalışma ücretlerinin kaldırıldığı saptanmıştır (Karakaş, 2013). Tunçbilek Kömür İşletmelerinde çalışan 40 işçiyle yapılan derinlemesine görüşmenin sonuçlarına göre, özelleştirme sonrası işe alınan yeni işçilerin, düşük ücretle çalıştıkları tespit edilmiştir (Kalaycıoğlu ve Çelik, 2014).…”

“…Petkim'in özelleştirilmesi ile ilgili çalışmada işçilerin iş yüklerinin artması, yeni işçilerin ise tecrübesiz olmaları dolayısıyla iş kazalarının boyutlarının arttığına dikkat çekilmiştir (Karakaş, 2013). Tunçbilek Kömür İşletmeleri'nde yapılan araştırmada ise, özelleştirme öncesi iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına daha fazla önem verildiği, özelleştirme sonrası işe alınan işçilerin, zor ve tehlikeli şartlarda çalıştıkları tespit edilmiştir (Kalaycıoğlu ve Çelik 2014). Karsavran'ın (2016), yaptığı çalışmada Seyitömer Termik Santrali'nin özelleştirilmesinden sonra işçilerin, vasıfları dışındaki işlerde çalıştırılmaları sebebiyle iş sağlığı ve güvenliğinde sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir.…”

“…En sık tekrarlanan, özelleştirmenin yağma ve soygun olduğu, özel sektöre peşkeş çekmek anlamına geldiği, vatan hainliği ile bir olduğudur. Görüşmeciler özelleştirme uygulamalarına ilişkin ulusal literatür bulgularını da destekler biçimde özelleştirmeyi taşeronlaşma (Karakaş, 2013), ucuz işçilik, emek sömürüsü (Karakaş, 2013;Kalaycıoğlu ve Çelik, 2014;Karsavran, 2016), sendikasızlık (Cam, 1999;Karakaş, 2013) ve işsizlik (Etiler, 2011) gibi çalışma koşulları üzerindeki olumsuz etkileri üzerinden tanımlamaktadır. Özelleştirmeyi olumlu olarak tanımlayan 7 kişi, kararsız olan 2 kişi ve bu soruya cevap vermeyen ise 29 kişi vardır.…”

“…Görüşmecilerin yüzde 37'si ise ilgili ampirik çalışmaların (Karakaş, 2013;Kalaycıoğlu ve Çelik, 2014;Karsavran, 2016) (2) Parantez içerisindeki ra yüzde değerleri göstermektedir.…”