Transformacja Państwowych Gospodarstw Rolnych Sarnów i Bełdów w województwie łódzkim w prywatne przedsiębiorstwa. Konsekwencje społeczne

Abstract

<jats:p>Lata 90. ubiegłego wieku były okresem znacznych przemian w polskiej gospodarce. Objęły one także polskie rolnictwo, w którym zlikwidowano funkcjonujące przez ponad 40 lat PGR-y, a w ich miejsce utworzono nowe podmioty prywatne, działające na zupełnie nowych, nieznanych wcześniej zasadach. Wraz z tym, niemal z dnia na dzień, zasadniczo zmieniło się życie tysięcy ludzi, dla których PGR-y były nie tylko miejscem codziennej pracy, ale nierzadko także miejscem i sensem życia, wyznaczającym jego codzienny rytm. Artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia procesu upadku i przejścia dwóch byłych PGR-ów – Bełdowa i Sarnowa, położonych w województwie łódzkim, w prywatne przedsiębiorstwa rolne oraz ukazania najważniejszych skutków społecznych tego procesu. W szczególności w tekście skupiono się na trzech problemach: charakterystyce i roli PGR-ów Sarnów i Bełdów w środowisku lokalnym, procesie ich przejścia w prywatne gospodarstwa rolne oraz społecznych skutkach procesu zmiany.</jats:p>

Przestrzenne zróżnicowanie zaległych zobowiązań finansowych osób fizycznych w Polsce

“…Upadek państwowych gospodarstw rolnych był bezpośrednią przyczyną problemów finansowych mieszańców regionów, gdzie były one głównym pracodawcą. W wyniku ustawowej ich likwidacji w 1991 roku zatrudnieni w nich pracownicy z dnia na dzień zostali pozbawieni dochodów (Suliborski, Kujawiak, 2017). Państwo nie zapewniło im żadnej osłony socjalnej, odpraw, jak na przykład górnikom.…”

From policy to misery? the state agricultural farms vs. ‘the rural’

“…As a result of political and economic changes in Poland after 1989, the PGR estates were badly hit by the effects of transformation: bankruptcy, devastation of property, setting fields aside, unemployment, and in consequence social exclusion and phenomena considered socially undesirable. These areas are an extreme example of the countryside's problems with economic insertion (Rosner 2002;Suliborski, kulawiak 2017). This difficult situation followed primarily from the mismatch between the monofunctional farms and the new economic conditions, with the resulting collapse of the former, but also from the spatial isolation of the residents from labour markets (Rosner 2007).…”

“…Post-PGR estates were located in formally rural areas, which is particularly important in Poland where a settlement is considered urban or rural on the basis of whether or not it holds the socalled town privileges. Notably, these privileges are granted by way of a legal act which is not always sufficiently motivated by facts (dymitrow 2013, 2017Biegańska 2019): many Polish villages are only formally so, and they meet a number of criteria of a town (mainly of up to around a dozen thousand residents); on the other hand, there are towns in stagnation (of less than a thousand residents) which exhibit no real differences from the surrounding 'rural' areas. The complicated situation regarding the urban or rural status of settlements is omnipresent in many countries of East-Central Europe as an aftermath of the history of the 20th century socialism.…”