The Use of Metaphor in the Construction of the Representation of Reality with Ethical Principles on the Example of the Movie 'The Well' in Documentary Cinema

Abstract

Hakikat sonrası (post-truth) olarak tanımlanan günümüzde, belgesel türündeki anlatıların gerçeğin sinemasını inşa edebilmek amacıyla biçim ve içeriği nasıl kullanması gerektiği ya da gerekmediği, tartışmalara neden olan bir konudur. Gerçeği kurmacadan mümkün olduğu kadar uzaklaştırarak “belgesel-gerçeklik” yerine “gerçek belgesel” çekmenin olanakları, Veysi Altay’ın “Bîr” (Kuyu) adlı belgeselinden örneklerle analiz edilecektir. 
 Kuyu belgeseli, 1995 yılında Mardin’in Dargeçit bölgesinde, üçü çocuk yedi kişinin gözaltına alındıktan sonra kaybolmasını ve yakınlarının arayışlarını anlatır. “Kuyu,” edebiyattan görsel sanatlara göndermesi güçlü anlamlara teşneyken somut olarak elle tutulan, gözle görülen ve tanıklıklarla birbirini doğrulayarak tarihe not düşen bir nesne, mekân, kahraman ve olay örgüsüne dönüştürülmüştür; bu haliyle “gerçekliğinden” anlam kaybetmek yerine kurmaca zenginliğinden de beslenerek güçlenmiş ancak şiirsel gerçeklikten vazgeçmiştir. Bu çalışma, bir belgesel sinema filmiyle hakikat sonrası dönemde “gerçek” inşasının sınırlarını araştırmanın yanı sıra yönetmenin anlatıya açıktan dahli ile kırılan otorite baskısının yerini bıraktığı bütünlüğü ve yönetmenin bu tutumunun filmin gerçekliğine katkılarını inceleyecektir.