The Development of Cognitive and Affective Skills For Training Turkish Teacher as Foreign Language

Abstract

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, ülkemizde lisans ve lisan üstü çalışmalarla gelişmekte olan bir alandır. Bu alanda çalışan öğretmenler de akademik çalışmalardan ve daha sonra aldıkları hizmet içi eğitimlerden yararlanarak katkıda bulunmaktadırlar. Bununla birlikte Yabancı Dil Türkçe Öğretiminde alan yeterliliklerinin, öğrenme alanlarının ve kazanımlarının, vb. belli olduğu, ölçme ve değerlendirme ölçütlerinin herkesçe kabul edilen bir çerçeveye oturtulduğu bir öğretmen yetiştirme programına ihtiyaç duyulmaktadır. Genelde bu alanda ders veren öğretmenlerin programlarını kendi yaptıkları, ünitelerin yapılandırılmasında, temaların ve onlara bağlı olarak materyallerin geliştirilmesinde zorlandıkları, ders kitabının dışına pek çıkamadıkları, dil bilgisini bağlamdan uzak yapısal kalıplarla verebildikleri, dil becerilerini hedef alan öğrenme alanlarındaki kazanımları ölçmede de standart bir uygulama takip edemedikleri görülmektedir. Bu araştırmada Yabancı Dil Olarak Türkçe (YDOT) alanında çalışan öğretmenlerin programlarını yapılandırma süreçlerini nasıl tasarladıklarını, ders kitabı seçimine, hangi materyallerin kullanılacağına nasıl karar verdikleri, konu anlatımlarını nasıl sıraya koyduklarını tespit etmeye çalıştık. Amacımız, edindikleri alan bilgisini öğretim sırasında dönüştürürken kullandıkları bilişsel ve duyuşsal becerilerini keşfederek bu alandaki öğretmen eğitimine katkıda bulunmaktır. Bu becerilerin nasıl yapılandırıldığını, uygulama ile nasıl anlamlandırıldıklarını tespit için C. S. Peirce(1931-1958)’ün, biçim-bağlam-anlam üçlüsünün algılanması ve yorumlanması için geliştirdiği taksonomilerden yola çıkarak, Shank ve Cunningham (1996) tarafından geliştirilen sezgisel çıkarıma dayalı ilişkilendirme tekniklerini kullandık. Katılımcılar, Yıldız Teknik Üniversitesi Tömer’de çalışan 8 öğretmendir. Çalışmamızın evreni olan YDOT öğretmenleri için amaçlı bir örneklem oluşturulmuştur. Katılımcılar, hem lisansta hem lisan üstü çalışmalarında alan bilgisini çalışmış, yukarıda bahsedilen problemleri yaşayan, YDOT öğretmen programının geliştirilmesini ve hizmet içi eğitimi destekleyen bir gruptur. Kendileri ile önce YDOT öğretmen eğitimi ile ilgili yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan yazılı ve sözlü görüşmeler yapılmış; daha sonra çıkarıma dayalı ilişkilendirme teknikleri çalışılarak tekrar görüşmeler düzenlenmiş ve dersleri gözlemlenerek ders içi gözlem formları doldurulmuştur. Nitel araştırma yöntemlerinden tarama modeli (Karasar, 2014) ile araştırılan problemin geçmişi ve güncel durumu bütün özellikleri ile ele alınmıştır. Sonuç olarak, YDOT alan bilgisinin nasıl algılanıp kavramsallaştırıldığı böylelikle öğrenilen bilginin nasıl dönüştürüldüğü, öğretici sağlarlığının nasıl elde edildiği söz konusu edilmiştir. Öğretim programlarının tasarlamasında alan bilgisi, tekrar anlamlandırılıp yapılandırılmaktadır. Öğretmen bunu yaparken sadece kendi birikimini değil, içinde bulunduğu kültürel, sosyal ve fiziksel ortamları da dikkate almak zorundadır. Alan bilgisinin, öğretici ve öğrenici arasındaki iletişime göre yeniden yapılandırılması, sezgisel varsayımların öne çıkarılması ve uygulamalarla ilişkilendirilmesi, uzman bilgisinin somutlaşmasını sağlamaktadır. Böylece YDOT öğretmen eğitimi somut, çözümlemeli, ölçütleri olan bir çerçeveye oturacaktır.