The centenary commemorations of the Great War in Belgium

Abstract

As the start of the centenary commemoration of the First World War (wwi) in 2014 drew closer, Belgium saw the rise of a bigger 'commemorative competition'. The different governments launched their own commemorative programmes, parallel to (and sometimes against) each other. In the slipstream of this, a huge commercial and business competition erupted in a struggle for funding and visitors. There was also an unprecedented funding of new academic wwi-research. This contribution first makes some remarks on this research, and then looks briefly at the commemorative and memorial policies. On the one hand, current wwi policies confirm (and reinforce) the differences in similar policies related to the Second World War. The narratives, as well as the moral or didactic categories, are clearly distinct. On the other hand however, there are some similarities to be found in the policy frameworks created after 1995. Some characteristics of such policy mechanisms are a more pro-active role (national) authorities adopt in the construction of memories, a strong interconnectedness between public and private interests and an underlying driving meta-narrative of a national duty to remember connected to the target of an emotional and active investment of each individual citizen. De herdenkingen van 100 jaar Grote Oorlog in België. Geschiedenis en de herinneringspolitiek In België ontstond in de aanloop naar de herdenking van de Eerste Wereldoorlog (wwi) in 2014 een grote 'herdenkingscompetitie'. De verschillende regeringen ontwikkelden hun eigen herdenkingsprogramma's naast (en soms tegen) elkaar. In de slipstream daarvan zagen we een grote zakelijk-commerciële concurrentieslag om subsidies en bezoekers en een ongekende financiering van nieuw academisch the centenary commemorations of the great war in belgium 77 wouters 1 'Yperiet zou beter Nieuwporiet heten',

Decolonizing Flanders fields: Flemish Great War commemoration and the agency of literature

“…Indeed, commentators have analyzed the attempt to link the Great War (in Flanders and elsewhere) to human rights and to the memory imperative as an indication of the triumph of the Holocaust template. For Jay Winter (2017: 249–251), the fact that “the dead of the First World War are now [remembered as] victims, not martyrs” is explained by the rise of human rights since the 1970s (Moyn, 2010) and by “the language of Holocaust commemoration,” which “is the language of innocent victimhood in war, not the language of martyrdom.” For Nico Wouters (2016: 85), even if the two World Wars provide very different memorial material, “the various WW I commemorative programmes in Belgium in fact are a practical application of [the] new legal and political memorial context” in which the association between the Holocaust and human rights fosters “a state-imposed ‘duty to remember’ for populations.” It is on the strength of this articulation of policy, memory, and values that “even specific WWI narratives are easily translated into generic values that are ultimately specific translations of human rights values”—as when the “senseless” death in the trenches of common soldiers, for instance, is cast as a form of victimhood that is all too recognizable from postwar human rights discourses. On this understanding, the memory regime that brings together human rights and the memory of the Holocaust has conclusively “premediated” (Erll and Rigney, 2009) the Flemish commemoration of the First World War.…”

Regards croisés sur un Centenaire. Un premier bilan des commémorations de la Première Guerre mondiale à Bruxelles

“…Cette évolution a contribué à donner un coup de fouet au développement de l'histoire publique soulignant plus que jamais sa pertinence. Les commémorations constituent de ce point de vue un moment de réflexion original sur le rôle social de l'historien et son rapport avec le grand public, des questions qui sont depuis quelques années au coeur de nombreux questionnements [Witte, 2010 ;Wouters, 2016].…”

“…. En Belgique, quelques historiens, emmenés principalement par Chantal Kesteloot, ont également publié de premières analyses rétrospectives [Bost et Kesteloot, 2016 ;Lanneau, 2016 ;Wouters, 2016]. Ils ont surtout étudié les enjeux politiques des commémorations dans la Belgique fédérale et souligné le caractère exceptionnel de celles-ci tant par le nombre et la diversité des activités organisées que par l'importance de l'engagement des pouvoirs publics et parapublics et par le nouveau type d'interactions avec le grand public.…”

Gekruiste blikken op een honderdste verjaardag. Een eerste balans van de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog in Brussel

“…De herdenkingen zijn vanuit dat standpunt een origineel moment van reflectie over de maatschappelijke rol van de historicus en zijn relatie met het publiek. Die kwestie staat sinds enkele jaren centraal in een groot aantal debatten [Witte, 2010;Wouters, 2016].…”

“…Bovendien was hij het officiële aanspreekpunt voor andere landen. Voorts werd een wetenschappelijk adviescomité bestaande uit historici opgericht dat raadgevingen moest verstrekken aan het organisatiecomité en een preselectie moest maken uit de projecten die werden ingediend in het kader van [Bost en Kesteloot, 2016;Lanneau, 2016;Wouters, 2016]. Ze hebben vooral de politieke inzet van de herdenkingen in het federale België bestudeerd en de aandacht gevestigd op hun uitzonderlijk karakter, zowel door het aantal en de diversiteit van de georganiseerde activiteiten als door het grote engagement van de overheden en semioverheidsinstellingen en door het nieuwe type van interacties met het grote publiek.…”