Taşkın Tehlike Haritalarının Oluşturulması (Samsun, Mert Irmağı Örneği)

Abstract

Taşkın, nehir yatağındaki suyun çeşitli nedenlerle yatağına sığamayıp çevresindeki yerleşim yerlerine, arazilere ve alt yapı tesislerine zarar verdiği doğal bir afettir. Dünyada ve ülkemizde taşkınlar can ve mal kayıpları bakımından tüm afetler arasında ikinci sırada, meteorolojik afetler arasında ise ilk sırada yer almaktadır. Can ve mal kayıplarına sebep olan taşkınların zararlarını azaltmak için taşkını afet haline getiren mekanizmasının araştırılması ve taşkın meydana gelmeden önlemlerin alınması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Samsun Mert Havzası’nda iki boyutlu hidrolik modeller ile taşkın tehlike haritalarının üretilmesidir. Mert Irmağı Havzası’nın kent sınırlarıyla kesiştiği mansap bölgesinde hesaplanan 50, 100, 500 ve 1000 yıllık tekerrür debileri (Q50, Q100, Q500 ve Q1000) ve HEC-RAS, FLO-2D programları kullanılarak elde edilen model sonuçları ile Department for Environment Food and Rural Affairs (DEFRA) yöntemi kullanılarak, ArcGIS ortamında taşkın tehlike haritaları elde edilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde her iki modele göre de bölgenin tekerrürlü taşkınlardan etkilendiği ve taşkın alanlarının %42-%70’inin çok yüksek tehlike seviyesinde yer aldığı belirlenmiş ve çeşitli önerilerde bulunulmuştur.