Tarihi minberlerin fotogrametri yöntemi ile belgelenmesi

Abstract

Tarihi kaynaklara ve arkeolojik çalışmalara bakıldığı zaman Anadolu birçok farklı medeniyetin kalıntılarının olduğu bir yerdir. Anadolu’da yaşamış her medeniyetin bıraktığı kültürel mirası, geçmişten günümüze kendine ait kimliğini temsil eder. Günümüzde kentlerin gelişmesiyle birlikte bu kültür varlıklarının bir kısmı unutulmuş ya da doğal veya insan eliyle yok edilmektedir. Bu nedenle, bu değerli mirasın belgelendirilmesi; geleceğe yönelik koruma, muhafaza etme veya tanıtım için hayati öneme sahiptir. Bu gibi durumlarda, mühendislik ve mimari yapılarının tasarımın dijital ortama üç boyutlu (3B) olarak aktarılması gerekmektedir. Üç boyutlu modellerin elde edilmesini sağlayan ana teknoloji fotogrametridir. Tarihi eserlerin 3B modellerle belgeleme üretiminde yüksek doğruluk, düşük maliyet ve görece daha az zaman harcanan yöntemleri bulmaya çalışmak fotogrametrinin bir çalışma alanıdır. Ancak genel olarak çalışmalar tarihi eserlerin dış mimarileriyle ilgilenmiş içyapı unsurları ihmal edilmiştir. Bu çalışmada camilerin içyapılarındaki en önemli unsurlardan olan minberlerin yakın resim fotogrametrisi yöntemiyle belgelenmeye çalışılmaktadır. Çalışma sırasında minberin yersel olarak fotoğrafları çekilmiş ve jeodezik yöntemler kullanılarak kontrol noktaları ölçülmüştür. Minberin 3B modeli çizilmiş ve 3B model ile cephelerinden alınan ölçüm ve koordinatlar karşılaştırılarak doğruluk analizi yapılmıştır.

3D Modeling and WebGL Based Visualization of Architectural Heritage with Photogrammetry Technique: The Case of Çinili Fountain

“…Çinili Çeşme'nin, fotogrametrik yöntemle 3B modelini oluşturmak için popüler bir SfM (Structure from Motion/Hareketten Yapı) tabanlı yazılım olan Agisoft Metashape [47] yazılımı tercih edilmiştir. Agisoft Metashape, fotogrametri tekniği ile 3B veri kümelerinin üretimi için birçok meslek disiplini tarafından tercih edilen, kullanıcı dostu arayüze sahip, ticari bir yazılımdır [27].…”

“…Özellikle büyük afetlerin yol açtığı yıkımlar, risklerin önlenmesi ve mirasların korunması gerekliliğini pekiştirmektedir [2]. Fotogrametri [3][4][5][6][7][8][9][10][11][12], lazer tarama [13][14][15][16][17], yapay zekâ [18,19], makine öğrenmesi [20,21], artırılmış gerçeklik [22,23], sanal gerçeklik [24,25], ve web tabanlı görselleştirme [26,27] gibi dijital teknolojilerin hızlı gelişimi, kültürel mirasın korunmasına, tarihi ve kültürel özgünlüğüyle gelecek nesillere aktarılmasına yönelik fırsatlar sunmaktadır [28,29]. Bu dijital teknolojiler, mimari miras alanında üç boyutlu (3B) modelleme, tarihi belgeleme ve turistik tanıtım konularında olağanüstü bir paradigma değişikliğine yol açmıştır [29].…”

“…Fotogrametri tekniği, objenin özelliklerini objeye temas etmeksizin, iki boyutlu (2B) görüntülerden güvenilir, doğru ve fotogerçekçi 3B modeller elde etmek için uygun maliyetli ve güçlü bir yöntem [3,4] sağladığı için belgeleme çalışmalarında sıklıkla tercih edilmektedir [5][6][7][8][9][10][11][12].…”

“…WebGL'in kullanımı erişilebilirlik düzeyini artırarak kullanıcıların herhangi bir cihaz (masaüstü ve mobil) kullanarak sanal ortamı doğrudan keşfetmelerini sağlar [32]. WebGL'in yenilikçi özellikleri, araştırmacıların bilgiye erişilebilirliği artırmak için bu teknolojiyi birçok araştırma alanına entegre etmelerine yol açmıştır WebGL teknolojisi tıp [33][34][35], denizcilik [36,37], ticaret [38], mimari ve çevre planlama [39][40][41][42][43], makine mühendisliği [44], müzecilik [26,27] gibi çeşitli uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.…”