Öz
Amaç: Emeklilik sistemlerinde yaşanan özelleştirme deneyimi bağlamında, yeniden kamu emeklilik sistemlerine geçiş sürecinin bütüncül olarak değerlendirmektir.
Yöntem: Çalışma, literatüre dayalı bilgilerin sentezlenerek değerlendirildiği, nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan doküman analizi doğrultusunda oluşturulmuştur.
Bulgular: 1980’li yıllarda başlayan ve 2000'li yıllarda Latin Amerika ve Orta ve Doğu Avrupa’da devam eden emeklilik sistemlerinin kısmen veya tamamen özelleştirilmesi, emeklilik sisteminin yeniden yapılandırılmasının uluslararası döngüsünün ilk aşamasını temsil etmektedir. İkinci aşamada ise emeklilik sistemleri özelleştirme uygulamalarının tersine çevrilmesi bulunmaktadır. Bu kapsamda 18 ülke (Latin Amerika’dan 5 ülke; Orta ve Doğu Avrupa’dan 13 ülke) özelleştirme uygulamasını tersine çevirmiştir. Bununla birlikte şimdiye kadar hiçbir gelişmiş kapitalist ülke emeklilik sistemini özelleştirmemiştir.
Sonuç: Emeklilik sistemlerinde yaşanan paradigma değişimi iki aşamada değerlendirilmiştir. İlk olarak, emeklilik sistemlerinde yaşanan özelleştirme uygulaması bağlamında gelişen varsayımların ve sonuçların geçerliliği açığa çıkarılmıştır. İkinci olarak emeklilik sistemini özelleştiren çoğu ülkenin özelleştirme uygulamasını neden tersine çevirdiği ve bu anlamda kamu tarafından yönetilen emeklilik sistemlerinin neden yeniden devreye koyulduğu tartışılmıştır.
Özgünlük: 1981-2014 yılları arasında küresel düzeyde emeklilik sistemlerinde bir paradigma kayması yaşanmıştır. Yaşanan paradigma kayması sonucunda ortaya çıkan eğilimlerin varlığı ise tartışmaya açık hale gelmiştir. Bu bakımdan çalışmanın, bütüncül bir perspektif doğrultusunda emeklilik sistemlerinde yaşanan eğilimlerin nedenleri ve sonuçlarına yer vererek alan yazına katkı sunması beklenmektedir.
Anahtar Sözcükler: Emeklilik reformu, emeklilik özelleştirmesi, sosyal güvenlik reformu.