Sosyal Bilgiler Eğitiminde Okuryazarlık: Lisansüstü Eğitimde Gerçekleştirilen Okuryazarlık Araştırmaları

Abstract

Sosyal Bilgiler eğitimi alan yazınında okuryazarlık ile ilgili çalışmaların gerçekleştirilmesi Sosyal Bilgiler dersi ile okuryazarlık becerileri arasındaki ilişkinin sağlanması bakımından önemlidir. Lisansüstü eğitim tezleri alan yazına önemli katkılar sağlamaktadır. Bu araştırmada Sosyal Bilgiler eğitiminde okuryazarlık ile ilgili nasıl bir eğilim olduğunu belirlemeye yönelik okuryazarlık ile ilgili gerçekleştirilen lisansüstü tezler incelenmiştir. Araştırmanın temel amacı Türkiye’de Sosyal Bilgiler eğitimi lisansüstü eğitim alanında gerçekleştirilen okuryazarlık ile ilgili tezlerin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesidir. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği araştırmada doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu kapsamda Sosyal Bilgiler eğitiminde okuryazarlık ile ilgili gerçekleştirilen 47 lisansüstü tez dokümanı incelenmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yaklaşımıyla çözümlenmiştir. Araştırma soncunda Sosyal Bilgiler eğitiminde en fazla medya okuryazarlığı ile ilgili tez yazıldığı, tezlerde Sosyal Bilgiler Öğretim Programında yer alan okuryazarlık becerilerine aynı derecede önem verilmediği, tezlerin daha çok araştırmanın katılımcılarının okuryazarlık düzeylerini belirlemeye ve okuryazarlık ile ilgili algı, görüş ve tutumlarını ortaya çıkarmaya yönelik olduğu bulguları elde edilmiştir. Ayrıca yapılan incelemede tezlerde en fazla kullanılan veri toplama araçlarının ölçek ve görüşme olduğu, veri toplama araçlarının çoğunda geçerlik güvenirlik çalışmalarının yapılmadığı, tezlerin çoğunda örneklem belirleme yöntemlerine yer verilmediği sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak tezlerde farklı okuryazarlık türleri ile Sosyal Bilgiler dersi arasındaki ilişkinin ortaya koyulması ve okuryazarlık eğitimi uygulamalarını geliştirmek için eylem araştırmalarının yapılması önerilmektedir.