Ślady (nie)pamięci o Porajmosie. Kulturowa mapa romskiego holokaustu w Serbii i Chorwacji

Abstract

Sabina Giergiel -dr hab., prof. UO, pracuje w Instytucie Slawis tyki UO. Autorka mo nografii: Obcość jako los. O prozie Borislava Pekicia (2008) i Ocalić pamięcią. Praktyki pamięci i zapominania we współczesnej prozie postjugosłowiańskiej (2012). Katarzyna taczyńska -dr, Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej UW. Autorka monografii Dowcip trwający dwa i pół roku. Obraz Nagiej Wyspy w serbskim dyskursie literackim i historycznym końca XX i początku XXI wieku (2016). Wprowadzenie Bezpośrednim impulsem do napisania niniejszego tekstu stało się wydanie w 2015 roku powieści Nebojšy Lujanovicia zatytułowanej Oblak boje kože [Chmura w kolorze skóry] 1 . Utwór poświęcony został zagadnieniom romskiej zagłady 2 oraz współczesnym mechanizmom stygmatyzacji tej grupy społecznej. Powieść chorwackiego pisarza jest jednym z niewielu tekstów powstałych w krajach byłej Jugosławii, który w sposób tak kompleksowy podejmuje problematykę romskiego holokaustu. Pamięć o zagładzie Romów jako społeczny i kulturowy konstrukt ma swoją własną historię, charakterystyczną dla danego kraju lub, szerzej, regionu, który zamieszkiwała ta społeczność. Powszechnie jednak holokaust Romów zarówno w historiografii, jak i w tekstach kultury przez wiele lat praktycznie nie pojawiał się lub funkcjonował 1 N. Lujanović Oblak boje kože, Fraktura, Zaprešić 2015. 2 Kwestie terminologii dotyczącej holokaustu Romów i pisowni z tym związanej rozwiniemy w dalszej części tekstu.

Heritage Without Heirs: The German Legacy in Serbia. The Case of the Museum of Danube Swabians

“…Even today, Serbian society remains mostly unwelcoming to any attempts to commemorate the post-war civilian German victims. 10 The unifi cation promoted by the authorities of socialist Yugoslavia led to the erasure of the memory of the two nations' past coexistence in the region from the consciousness of Serbian citizens. There was no place for the Germans' contributions to farming, industrial development and the industrialisation of Serbia in the country's offi cial historical narrative.…”