Siirt Grand Mosque Waqf (1855-1907)

Abstract

İslâm dünyasında pek çok dini yapı kurulan vakıflar sayesinde varlığını sürdürme imkânı bulmuştur. Bunlardan biri olan camiler Müslümanların ibadetlerini yerine getirdikleri dini yapılar olmalarının yanı sıra toplumsal ve siyasi merkezler durumundaydı. Manevi etkileşim ve insan davranışlarına yön veren değerlerin öğretildiği camilerin ayakta kalmasında vakıfların önemli bir payı olmuştur. Vakfedilen dükkân, hamam, tarla, bağ ve bahçe gibi mülklerden elde edilen gelirler camilerin kesintisiz bir şekilde faaliyetlerine devam etmesine imkân tanımıştır. Bu vakıf geleneği sayesinde ayakta kalan camilerden biri de Selçuklu devri mimarisinin Anadolu’daki en eski örnekleri arasında yer alan Siirt Ulu Camii’dir. 13. yüzyıldan itibaren çeşitli mülklerin vakfedildiği Siirt Ulu Camii, Osmanlı döneminde de vakıf sistemi içerisinde yer alarak faaliyetlerini sürdürmüş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmada Siirt Ulu Camii Vakfı’nın 1855-1907 yılları arasındaki gelirleri, giderleri ve görevlileri ile ilgili bilgiler evkaf defterleri ve şer’iyye sicilleri ışığında ortaya konulmuştur.