Sayisal Yüksekli̇k Modelleri̇ni̇n Doğruluğunu Etki̇leyen Faktörleri̇n Varyans Anali̇zi̇ İle İstati̇ksel Olarak İncelenmesi̇

Abstract

ÖZFarklı parametrelere göre oluşturulan sayısal yükseklik modellerinin doğruluğu, birçok uygulama alanında mekânsal analiz ve arazi topografyasının gerçeğe yakın şekilde gösterimi açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı, sayısal yükseklik modeli oluşturmada kullanılan farklı mekânsal enterpolasyon yöntemlerinin (Ters mesafe ağırlıklı (Inverse Distance Weighted-IDW), Normal Kriging (Ordinary Kriging-OK), Değiştirilmiş Shepard (Modified Shepard's-(MS), Çoklu kuadratik Radyal Tabanlı Fonksiyon (Multiquadric Radial Basis Function-MRBF) ve Doğrusal Üçgenleme ile enterpolasyon (Triangulation with Linear-(TWL)), farklı nokta yoğunlukları (tamamı (%100) ve yarısı (%50)), farklı nokta dağılımları (eğrisel (curvature), kareler ağı (grid), düzenli (uniform) ve rastgele (random)) ve farklı topografyaya sahip arazi tipleri (düzlük, engebeli, dağlık) açısından konumsal doğruluğunu istatiksel olarak araştırmaktır. Bu amaçla varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. ANOVA ile enterpolasyon yöntemlerinden elde edilen konumsal doğruluklar arasında, nokta yoğunlukları, nokta dağılımları ve arazi tiplerine göre oluşturulan alt gruplar için istatiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığı bulunmaya çalışılmıştır. Özelikle dağlık ve engebeli arazilerde desimetrelerden metreye ulaşan doğruluklar elde edilmiştir. Arazinin topografyası, oluşturulan sayısal yükseklik modellerinin doğruluğunu etkilemektedir. Tüm (%100) veri setinden elde edilen sonuçlar, %50'lik veri setlerine göre her zaman daha iyi bulunmuştur. Genel ifadelerle, %50'lik farklı nokta dağılımlarında ise eğriselliğe göre ve düzenli dağılımlar için benzer özellik göstermiş ve diğer dağılımlara göre daha iyi doğruluklar elde edilmiştir. Grid dağılım ise diğer dağılımlara göre daha zayıf sonuç vermiştir. OK ve MRBF enterpolasyon yöntemleri farklı arazi tipi ve nokta dağılımları için benzer özellikler göstermiştir. Bu yöntemlerin doğruluğu diğer yöntemlere göre daha iyi sonuç vermiştir. Her üç arazi tipi için IDW yönteminden elde edilen doğruluk, diğer yöntemlere göre daha azdır. MS ve TWL yöntemlerinden elde edilen doğruluklar birbirine benzerdir. Bu çalışmada kullanılan enterpolasyon yöntemleri elde edilen doğruluk açısından en iyiden en kötüye doğru MRBF, OK, MS, TWL ve IDW şeklinde sıralanmıştır.Anahtar Kelimeler: Sayısal yükseklik modeli, enterpolasyon yöntemleri, nokta dağılımı ve yoğunluğu, ANOVA, doğruluk STATISTICAL EVALUATION OF THE FACTORS AFFECTING THE ACCURACY OF DIGITAL ELEVATION MODEL WITH VARIANCE ANALYSIS ABSTRACTThe accuracy of digital elevation models which are constituted in accordance with different parameters, are quite important in terms of spatial analysis and representation of land topography familiar to reality. The purpose * Corresponding author / Sorumlu yazar.

Estimation of Elevation Points Obtained by Remote Sensing Techniques by Different Artificial Neural Network Methods

“…Çalışma sonucunda M5-tree yönteminin yükseklik modellemesinde başarılı ve alternatif bir yöntem olduğu belirtmişlerdir. Yüzey modelleme ile ilgili literatürde ayrıca bulanık mantık, deterministik ve jeo-istatistiksel yöntemler, matematiksel-teorik yüzeyler üzerinde; polinom, klasik ve esnek hesaplama yöntemlerine dayalı yöntemlerinin kullanımına yönelik çalışmalar da bulunmaktadır (Behzadi & Jalilzadeh, 2020;Çakır, 2013Çubukçu et al, 2021;Gümüş & Şen, 2017;Konakoglu et al, 2016;Yenipınar et al, 2021).…”