Romański tympanon kościoła parafialnego w Wysocicach. Głos w dyskusji

Abstract

Artykuł polemizuje z niektórymi dotychczasowymi tezami i stanowi uzupełnienie poruszanych wcześniej zagadnień. Tympanon niesłusznie ma opinię prymitywnie wykonanego. Jest nieukończony, ale partie w pełni opracowane noszą znamiona ręki wprawnego artysty. Przypisanie go do warsztatu pracującego w Strzelnie jest właściwe (ale nie jako naśladownictwo), lecz wskazanie na pośredni wpływ mistrza Wiligelma czy włoski warsztat w Heiligenkreuz – nietrafne. Nie jest też bezpośrednio zależny od alzackich, nadreńskich czy saskich przykładów, jest raczej (tak jak i ten w Strzelnie) zjawiskiem „równoległym” do nich. Tympanon upamiętnia i dopełnia akt fundacji bpa Odrowąża, prezentuje prawdy teologiczne, jak i odwołuje się do dziejów zbawienia. Wykorzystano do ich prezentacji przedstawienia, które towarzyszyły tekstom Prologu ewangelii według św. Jana (Maiestas Domini i Boże Narodzenie), a jednocześnie unaoczniały dogmat o unii hipostatycznej dwóch natur Chrystusa. Fundator trzymający w dłoniach kielich eucharystyczny ukazuje obecność Chrystusa pod postacią Sakramentu Eucharystii. Pozwala to rozumieć sens całości „dogmatycznie” i „historycznie” – jako dzieje Zbawienia (Słowo Przedwieczne, Wcielenie, czas Kościoła = Eucharystia – po powtórne przyjście Chrystusa).