Religijność W Procesie Przemian – Koncepcja Dekonwersji Heinza Streiba

Abstract

StreszczenieCharakterystyczną cechą religijności jest przemiana, której jednym z aspektów jest odchodzenie od dotychczasowego sposobu przeżywania przez jednostkę stosunku do sacrum. Niniejszy artykuł prezentuje koncepcję dekonwersji Heinza Streiba. Tłem teoretycznym tej koncepcji jest pojęcie nawrócenia (konwersji) i zmiany w jego rozumieniu w obszarze psychologii. W artykule przedstawiono zaproponowane przez Streiba kryteria-wymiary zjawiska dekonwersji, umiejscowienie go w perspektywie biegu życia człowieka oraz typologie opracowane na podstawie analiz teoretycznych oraz przeprowadzonych przez Streiba koncepcji badań jakościowych. Artykuł kończy krytyczna analiza koncepcji. Teoria dekonwersji ma duży potencjał heurystyczny, ważny w perspektywie potrzeby badania różnorodnych zmian zachodzących obecnie w społecznym i indywidualnym obrazie religijności. Słowa kluczowe: dekonwersja, nawrócenie, przemiany religijności Religiousnes in transition process -the concept of deconversionHeinz Streib's Abstract A characteristic feature of religiosity is transformation, one aspect of which is moving away by the individual from the prior way of experiencing it's relation to the sacred. The article presents H. Streib's concept of deconversion. Theoretical background of it is the concept of conversio and changes in it's understanding within the psychology. Authors 1 Adres do korespondencji: m.nowosielski@uksw.edu.pl 2 Adres do korespondencji: bartczuk@kul.pl ARTYKUŁY TEORETYCZNE 6 MIROSŁAW ROMUALD NOWOSIELSKI, RAFAŁ PIOTR BARTCZUK [2]

Structure and Level of Religiosity Test

“…The results of the presented study suggest that there are correlations between the SLRT and other measures of religiosity: Centrality of Religiosity Scale (C-15, Huber, 2004), Scale of Religious Identity by (Wieradzka--Pilarczyk, 2014) and Deconversion Scale for Adolescents (Nowosielski and Bartczuk, 2015). Novelty of the tool lies in a possibility of estimating the level of religiosity in its parameters, as well as distinguishing its individual styles e.g.…”

“…Nowosielski and Bartczuk (see Streib et al, 2009) propose that deconversion processes are all the changes in personal religiosity which are expressed by leaving the present ways of experiencing and showing religiosity (Nowosielski and Bartczuk, 2015). The results are presented in Table 6.…”

Theology and psychological concepts of religiosity. The possibilities for interdisciplinary cooperation

“…The psychology of religion can suggest to pastors what might be causes of his atheism or religious and moral anomie (Wulff, 1999). These may, for example, be education without faith in a secularized environment and "modern society", or deconversion and departure from religion (Nowosielski, Bartczuk, 2015), e.g. due to an experience of crises of institutions, or scandalization at attitudes held by people in the Church (Płużek, Jacyniak, 2006), to an ethical and moral crisis, or a crisis of faith (Płużek, 2002).…”

Analiza strukturalna procesów dekonwersji w okresie dojrzewania – konstrukcja Skali Dekonwersji Adolescentów

“…Wreszcie zwrócono uwagĊ na koniecznoĞü uwzglĊdnienia w badaniach poziomu indywidualnego i społecznego (por. Nowosielski i Bartczuk, 2015).…”

“…Teoretyczną podstawą konstrukcji Skali Dekonwersji Adolescentów (ADS) jest koncepcja dekonwersji H. Streiba (Streib i in., 2009;Nowosielski i Bartczuk, 2015). Zgodnie z nią dekonwersja to "zmiana w orientacji religijnej osoby w specyficznym czasie biograficznym, która pociąga za sobą przepracowanie toĪsamoĞci religijnej osoby, rewizjĊ jej systemu wierzeĔ i Ğwiatopoglądu oraz restrukturyzacjĊ jej sposobu myĞlenia, rozumowania moralnego i postĊpowania wobec autorytetu -ze specjalnym zwróceniem uwagi na akt porzucenia starej [orientacji] i poszukiwania czegoĞ innego" (Streib i in., 2009, s. 23).…”