Relacje konfliktowe w środowisku wychowawczym. Badania empiryczne wśród nauczycieli-studentów WSFP „Ignatianum” w Krakowie

Abstract

Wielu badaczy z dziedziny psychologii i socjologii podkreśla, że konflikt pomiędzy ludźmi jest elementem ludzkiego życia 1 . Sytuacje konfliktowe pomiędzy nauczycielem a uczniem to również rzeczywistość, która ma miejsce w wielu szkołach, a która dopiero od niedawna otwarcie jest akcentowana zarówno przez media, jak i przez samych nauczycieli 2 . Znane są przypadki pobić nauczyciela, znęcania się fizycznego czy werbalnego nad wychowawcą.Niniejsza praca stawia sobie za cel zidentyfikowanie pewnych mechanizmów, które zachodzą w sytuacji konfliktowej pomiędzy nauczycielem a uczniem, jak również i nakreślenie zadań, jakie winien podjąć nauczyciel pragnący oddziaływać na swoich wychowanków w duchu pedagogii miłości. Moja wieloletnia praca wśród dzieci i młodzieży we Włoszech coraz bardziej utwierdzała mnie w przekonaniu, że niektóre sytuacje konfliktowe zaistniałe między nauczycielem a uczniem dają się pozytywnie rozwiązać pod warunkiem uświadomienia sobie pewnego ciągu zdarzeń, wewnętrznych przeżyć i podjęcia się wysiłku związanego z modyfikacją nastawienia nauczyciela względem wychowanka. Proces ten nazwałem "Regułą 5 R" od pięciu wyrażeń w języku włoskim: Rabbia, Rifiuto, Ripensamento, Riconciliazione, Ripartenza, które to wyrażenia kolejno oznaczają: gniew, odrzucenie, ponowne przemyślenie zaistniałej sytuacji, pojednanie (przebaczenie), ponowne wejście na wspólną drogę "przygody" wychowawczej z młodym człowiekiem. W tych wyrażeniach, choć