Reasons of Naming in Al-Mokhasas Dictionary for Ibn Sedah

Abstract

عُني هذا البحث الموسوم بـ(علل التسمیة في معجم المخصص لابن سیده) بدراسة‌ تعلیل التسمیة‌ في واحد من معاجم اللغة‌ العربیة‌ المهمة،‌ وهو معجم المخصص لأبي الحسن علي بن إسماعیل بن سیده المرسي (398- 458هـ). وقد أخذت ظاهر‌ة‌ تعلیل التسمیة‌ عنایة ‌ العدید من علما‌ء اللغة‌ في مؤلفاتهم المختلفة ‌، فهي تساعد في معرفة المعنى الذي اشتُق منه الاسم، ثم معرفة‌ كیفیة ‌ تحقق هذا المعنى في المسمّى، وكیفیة‌ ارتباط الاسم بمسمّاه. وكانت لهم في الكشف عن تلك العلل والدلالة‌ علیها أسالیب متنوعة‌، ویعمل البحث على إیضاح جهود ابن سیده‌ في العنایة بهذه الظاهرة ‌اللغویة‌ والاهتمام بها.
 پوختە
 ئەم توێژینەوە کە بەناونیشانی(هۆکارەکانی ناونان لە فەرهەنگی ئەلموخەسەسی کوری سیدە) یە؛ هەڵساوە بە لێکۆڵینەوە دەربارەی هۆکارەکانی ناونان لە یەکێک لە فەرهەنگە گرنگەکانی زمانی عەرەبی، ئەویش فەرهەنگی ئەلموخەسەسی ئەبو حەسەن عەلی کوڕی ئیسماعیلی کوڕی سیدەى مورسیە (398- 458 کۆچى) ، زۆر لە زانایانی زمان گرنگییان داوە بە ڕوونکردنەوەی هۆکارەکانی ناونان لە ناو پەرتوکە جیاجیاکانیان، کە هاوکارە بۆ ئاشکراکردنی ئەو واتایەی کە ناوەکەی لێ وەرگیراوە، پاشان زانینی چۆنێتی دروستبوونی ئەو واتایە لەو شتە کە ناونراوە، و چۆنێتی پەیوەستبوونی ناوەکە بە ناونراوەکەی، کە زانایان شێوازی جۆراوجۆریان هەبووە بۆ ئاشکراکردنی ئەو واتایە. ئەم توێژینەوە کاریش دەکات لەسەر روونکردنەوەی ئەرک و ماندوبوونی کوڕی سیدە لەبارەی گرنگیدان بەم دیاردە زمانەوانییە.