Psi̇koloji̇k Sözleşme İhlali̇ni̇n Örgütsel Sessi̇zli̇k Üzeri̇ndeki̇ Etki̇si̇nde Ki̇şi̇li̇k Özelli̇kleri̇ni̇n Araci Rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı işgörenlerin psikolojik sözleşme ihlali algılarının örgütsel sessizliğe etkisini incelemek ve kişilik özelliklerinin bu etki üzerindeki aracı rolünü belirlemektir. İlgili alan yazın incelendiğinde; örgütsel sessizlik konusunda yapılan araştırmaların sınırlı sayıda olması ve kişi-örgüt uyumu açısından kişilik özelliklerinin etkisinin de incelenmesi gerektiğinden hareketle yapılan araştırmamız literatüre bu yönde katkı sağlamaya yöneliktir. Veri toplama aracı olarak dört bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. Veri toplama aracının ilk bölümünde katılımcıların cinsiyet, medeni durum, kuşak (doğum tarihi), eğitim düzeyi, örgütte çalışma süresi ve pozisyon bilgilerinden oluşan demografik bilgi formu yer almaktadır. İkinci bölümde bireylerin psikolojik sözleşme ihlali algılarını ölçmek amacıyla Psikolojik Sözleşme İhlali Ölçeği, üçüncü bölümde ise Örgütsel Sessizlik Ölçeği ve son bölümde Beş Faktörlü Kişilik Ölçeği yer almaktadır. Araştırmamızda, olasılığa dayalı olmayan ve herkesi örneğe dahil edilebilme imkanı sağladığı için yaygın olarak kullanılan kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Kolayda örnekleme yöntemiyle çevrimiçi olarak ulaşılan 225 beyaz yakalı çalışana uygulanan anket formlarının tamamı örnekleme dahil edilmiş ve elde edilen veriler SPSS 21.0 ve AMOS 22.0 programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmamıza göre psikolojik sözleşme ihlali algısı ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin aracılık etkisi olduğu sonucuna ulaşılmış ve bu sonuç doğrultusunda yöneticilere çeşitli öneriler sunulmuştur.

A Tipi Kişilik Özelliğinin Kariyerizm Eğilimi Üzerine Etkisinde Ahlaki Çözülme Eğiliminin Aracı Rolü

“…Kişilik, bireylerin doğuştan sahip oldukları ve hayatları boyunca kazanarak şekillendirdikleri ve bireyleri diğer insanlardan ayıran kavram olarak tanımlanmaktadır. Diğer yandan kişilik bireylerin karşılaştıkları farklı durumlarda sergiledikleri davranışları açıklayan, kişiler arasındaki motivasyonel, duygusal, tecrübeye dayalı ve sürekliliği içerisinde barındıran etkileşim tarzı olarak da nitelendirilmektedir (McCrae & Costa Jr, 1989;Doğan, 2012, s.57;Hatipoğlu & Akduman, 2019). Ayrıca örgütte çalışan bireylerin kişilik özellikleri gereği daha fazla menfaat sağlama gereksinimi hissetmeleri nedeniyle kariyer hedeflerinde sürekli dikey yönde gelişimi arzu ettikleri de bilinmektedir.…”