Search citation statements
Paper Sections
Citation Types
Year Published
Publication Types
Relationship
Authors
Journals
Artykuł dotyczy własności państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej oraz stanowiska ekonomistów wobec tej kwestii. Sektor państwowy w okresie międzywojennym się rozrastał. Wynikało to nie tylko z celowej polityki rządu (np. z procesu polonizacji wielkich przedsiębiorstw działających na szkodę państwa polskiego), ale również z sytuacji gospodarczej kraju i ogólnoświatowych tendencji. Jednak zarówno przedstawiciele myśli akademickiej, jak i rzecznicy sfer przemysłowych krytycznie odnosili się do aktywnej działalności państwa w gospodarce.Słowa kluczowe: Druga Rzeczpospolita, własność państwowa, akademicka myśl ekonomiczna. Summary:This article is about state ownership in the Second Republic of Poland and the position of economists in this matter. State sector developed during the interwar period. This was a result of not only a deliberate government policy (for example the process of large companies polonization which operated to the detriment of the Polish state) but also the economic situation of the state and global trends. The representatives of academic thought as well as industrial class spokesmen criticized active state intervention in the economy.
Artykuł dotyczy własności państwowej w Drugiej Rzeczypospolitej oraz stanowiska ekonomistów wobec tej kwestii. Sektor państwowy w okresie międzywojennym się rozrastał. Wynikało to nie tylko z celowej polityki rządu (np. z procesu polonizacji wielkich przedsiębiorstw działających na szkodę państwa polskiego), ale również z sytuacji gospodarczej kraju i ogólnoświatowych tendencji. Jednak zarówno przedstawiciele myśli akademickiej, jak i rzecznicy sfer przemysłowych krytycznie odnosili się do aktywnej działalności państwa w gospodarce.Słowa kluczowe: Druga Rzeczpospolita, własność państwowa, akademicka myśl ekonomiczna. Summary:This article is about state ownership in the Second Republic of Poland and the position of economists in this matter. State sector developed during the interwar period. This was a result of not only a deliberate government policy (for example the process of large companies polonization which operated to the detriment of the Polish state) but also the economic situation of the state and global trends. The representatives of academic thought as well as industrial class spokesmen criticized active state intervention in the economy.
Historia gospodarcza jest bardzo obszerną dziedziną nauki. Zajmuje się badaniem gospodarczych dokonań ludzkiej cywilizacji w ujęciu terytorialnym i chronologicznym. Wchodzi w zakres badań historycznych i ekonomicznych ze względu na wspólny dla obu dyscyplin przedmiot badań, czyli gospodarkę i jej funkcjonowanie. Dzięki historii gospodarczej można między innymi: – lepiej zrozumieć teraźniejszość w oparciu o znajomość przeszłości, – uchronić się przed popełnianiem tych samych błędów lub odkryciem rzeczy już raz odkrytych, – formułować prawidłowości funkcjonowania gospodarki na podstawie dostępnego materiału źródłowego według rozumowania: od szczegółu do ogółu. Oprócz zjawisk specyficznych dla poszczególnych państw na przestrzeni dziejów zachodziły procesy dotyczące gospodarki w układzie globalnym. Dlatego prace z historii gospodarczej to najczęściej kilkusetstronicowe, wieloautorskie opracowania. W przeciwieństwie do nich niniejsza publikacja jest niewielka objętościowo, ale jej lektura, stanowiąc przystępne wprowadzenie do zagadnienia, być może zachęci do sięgnięcia po bardziej szczegółowe i obszerne dzieła. Celem monografii jest prezentacja Czytelnikom dokonujących się przeobrażeń procesów gospodarczych, a przez to zwrócenie uwagi na ich silne powiązanie z zachodzącymi przemianami politycznymi. Od wieków polityka i gospodarka wzajemnie się zazębiają, bardzo często jednak polityka dominuje, co z reguły nie wychodzi na dobre ani gospodarce, ani społeczeństwu. W rozważaniach skupiono się na najważniejszych problemach dotyczących historii powszechnej i Polski. Książka składa się z dwóch tematycznych części ujętych w czterech rozdziałach: pierwsza dotyczy wybranych zagadnień mieszczących się w ramach historii powszechnej, druga skupia uwagę na gospodarce II Rzeczypospolitej i latach transformacji systemowej w kraju. Ograniczona objętość monografii zmusiła do subiektywnej selekcji tematów, z pominięciem wielu ciekawych zagadnień. Pierwszy rozdział prezentuje uwarunkowania demograficzne, geograficzne, religijno-etyczne, gospodarczo-polityczne oraz społeczne rewolucji industrialnej w połowie XVIII wieku. W tym obszarze wskazano na źródła dualizmu gospodarczego w zachodniej i we wschodniej Europie. Drugi rozdział prezentuje uwarunkowania ekonomiczne, społeczne i techniczne pierwszej i drugiej fali rewolucji przemysłowej w Wielkiej Brytanii oraz w pozostałych państwach europejskich, w tym na ziemiach polskich. Trzeci rozdział dotyczy gospodarki Polski okresu międzywojennego. Zwrócono uwagę na najważniejsze problemy po odzyskaniu niepodległości, specyfikę oddziaływania i skutki inflacji markowej zakończonej reformą walutową Władysława Grabskiego oraz przebieg i konsekwencje wielkiego kryzysu gospodarczego, który dla Polski, jako kraju rolniczego, był szczególnie trudny i długotrwały. W tym rozdziale znalazły się również kwestie związane z zaciąganiem pożyczek krajowych i zagranicznych przez rząd, problemy kartelizacji oraz największe inwestycje w dwudziestoleciu międzywojennym w związku z polityką etatystyczną państwa. Rozważania tego fragmentu kończy podsumowanie zwracające uwagę na sukcesy i porażki polityki gospodarczej tego okresu. Ostatni rozdział opracowania dotyczy polityki transformacji systemowej kraju i jej skutków. Przedstawiono sytuację gospodarczą Polski pod koniec lat 80. XX wieku i przebieg reform rozpoczętych 1 stycznia 1990 roku w ramach programu stabilizacyjnego i programu przekształceń własnościowych. Rozdział zamyka porównanie reformy Władysława Grabskiego z reformą Leszka Balcerowicza. Monografia przeznaczona jest głównie dla studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Stanowi kwintesencję problematyki wykładanej w ramach przedmiotu historia gospodarcza na Wydziale Ekonomii. Z racji niewielkiej liczby godzin realizowanych podczas kursu należało się skupić na najważniejszych problemach gospodarczych Europy i Polski. Bogata, zamieszczona na końcu pracy bibliografia może poszerzyć wiedzę o zagadnienia nieraz tylko zasygnalizowane w rozdziałach. Uzupełnieniem wykładanych tematów z historii gospodarczej jest wcześniej wydane opracowanie autorek Wybrane problemy ekonomiczno-społeczne i polityczne na Górnym Śląsku w latach 1922-1939 (źródła regionalizmu) [Danowska-Prokop, Zagóra-Jonszta, 2017]. Te dwie skromne objętościowo monografie stanowią całość, dzieląc prezentowany w nich materiał na trzy obszary tematyczne: oprócz dwóch wspomnianych we Wstępie zawierają również historię gospodarczą Górnego Śląska w okresie międzywojennym. Dobrze jest bowiem poznać problemy ekonomiczne regionu. Oddając do rąk Czytelników niniejszą monografię, życzymy przyjemnej lektury, mając nadzieję, że praca ta rozbudzi zainteresowania historią gospodarczą i zachęci do jej studiowania.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
Copyright © 2024 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.