Özel Gereksi̇ni̇mli̇ Ve Normal Geli̇şi̇m Gösteren Kardeşe Sahi̇p 5-6 Yaş Çocuklarinin Psi̇koloji̇k Dayanikliliklarinin Ebeveyn Görüşleri̇ne Dayali Olarak Karşilaştirilmasi
Abstract:Psikolojik dayanıklılık, stresli ve zorlu durumlardan sonra yeniden toparlanabilme, eskiye dönebilme becerisi olarak ifade edilebilir. Okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik dayanıklılıklarını etkileyen çok sayıda değişken bulunmaktadır. Bu çalışmada, ebeveyn görüşlerine dayalı olarak özel gereksinimli ve normal gelişim özelliği gösteren kardeşe sahip olmanın okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik dayanıklılıkları üzerinde etkisinin olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Türkiye genel… Show more
Aileye katılan her birey, diğer aile bireyleri üzerinde etkiye sahip olmaktadır. Söz konusu aileye yeni katılan birey özel gereksinimli olduğunda ebeveynlerin ve ailedeki diğer bireylerin yaşam döngülerini ve bakış açılarını değiştirebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin özel gereksinimli ilk çocuklarından sonra ikinci çocuğa sahip olma fikrine ilişkin bakış açılarının belirlenmesi ve ebeveynlerin özel gereksinimli çocukları hakkında tipik gelişim gösteren kardeşlerinden beklentilerinin neler olduğunun açıklanmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmaya özel gereksinimli ve tipik gelişim gösteren çocuğa sahip 11 ebeveyn katılmıştır. Katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler Nvivo12 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularında ebeveynlerden bazılarının duygusal tükenmişlik yaşarken, bazılarının psikolojik iyilik halinde oldukları görülmektedir. Duygusal tükenmişlik yaşayan ebeveynlerin otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ebeveynleri olduğu görülürken; psikolojik iyilik halinde bulunan ebeveynlerin Down sendromlu ya da hafif zihinsel yetersizliği olan çocukların ebeveynleri olduğu göze çarpmaktadır. Ebeveynlerin tipik gelişim gösteren kardeşlerden beklentilerinin kardeşlerini sahiplenmesi ve onları koruması olduğu araştırma bulgularının önemli bulgularından biridir. Araştırma sonucunda, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin her iki çocuklarıyla da nitelikli vakit geçirebilmeleri için psikolojik destek hizmetlerine ihtiyaç duydukları ifade edilmektedir.
Aileye katılan her birey, diğer aile bireyleri üzerinde etkiye sahip olmaktadır. Söz konusu aileye yeni katılan birey özel gereksinimli olduğunda ebeveynlerin ve ailedeki diğer bireylerin yaşam döngülerini ve bakış açılarını değiştirebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin özel gereksinimli ilk çocuklarından sonra ikinci çocuğa sahip olma fikrine ilişkin bakış açılarının belirlenmesi ve ebeveynlerin özel gereksinimli çocukları hakkında tipik gelişim gösteren kardeşlerinden beklentilerinin neler olduğunun açıklanmasıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmaya özel gereksinimli ve tipik gelişim gösteren çocuğa sahip 11 ebeveyn katılmıştır. Katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler Nvivo12 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularında ebeveynlerden bazılarının duygusal tükenmişlik yaşarken, bazılarının psikolojik iyilik halinde oldukları görülmektedir. Duygusal tükenmişlik yaşayan ebeveynlerin otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ebeveynleri olduğu görülürken; psikolojik iyilik halinde bulunan ebeveynlerin Down sendromlu ya da hafif zihinsel yetersizliği olan çocukların ebeveynleri olduğu göze çarpmaktadır. Ebeveynlerin tipik gelişim gösteren kardeşlerden beklentilerinin kardeşlerini sahiplenmesi ve onları koruması olduğu araştırma bulgularının önemli bulgularından biridir. Araştırma sonucunda, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerin her iki çocuklarıyla da nitelikli vakit geçirebilmeleri için psikolojik destek hizmetlerine ihtiyaç duydukları ifade edilmektedir.
Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarında ilkokul ve ortaokul kademesindeki özel eğitim sınıfında otizm spektrum bozukluğu ve zihinsel yetersizlik tanısı konulmuş özel gereksinimli çocuğu bulunan ebeveynler ile normal gelişim gösteren ilkokul ve ortaokul kademesinde çocuğu bulunan ebeveynlerin psikolojik sağlamlıklarının incelemesini amaçlamaktadır. Ayrıca, araştırma kapsamında demografik değişkenler (ebeveynlerin gelir durumları, çalışma durumları, cinsiyetleri ve yaşları) ile psikolojik sağlamlık açısından da farklara dair incelemelerde bulunulmuştur. Araştırmanın örneklem grubu 200 ebeveynden oluşturmaktadır. Katılımcıların 100’ü özel gereksinimli çocuğu bulunan ebeveyn, 100’ü de normal gelişim gösteren çocuğu bulunan ebeveyndir. Anne katılımcılarının sayısı 153 ve baba katılımcılarının sayısı 47’dir. Veri toplama araçları kişisel bilgi formu ve yetişkin psikolojik sağlamlık ölçeğidir. Verilerin analizinde SPSS 27 paket programı kullanılmış olup normallik varsayımının sağlandığı görülmüştür. Parametrik testlerden bağımsız örneklem t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre psikolojik sağlamlık puanlarının normal gelişim gösteren çocuğu bulunan ebeveynlerin lehine olduğu görülmüştür. Demografik değişkenler (ebeveynlerin gelir durumları, çalışma durumları, cinsiyetleri ve yaşları) ve psikolojik sağlamlık açısından yapılan incelemelerde sonuçlar anlamlı farklılık göstermemiştir. Son olarak bulgular alanyazın ışığında tartışılmış, sınırlılıklara yer verilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.