Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynler ile Tipik Gelişim Gösteren Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Stres ve Yaşam Doyum Düzeylerinin İncelenmesi

Abstract

Araştırmada özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynler ile tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin stres ve yaşam doyum düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Erzurum il merkezinde farklı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde öğrenim gören 117'si özel gereksinimi olan, 148'i tipik gelişim gösteren çocuğa sahip kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş 265 ebeveynden oluşmaktadır. Çalışma grubuna ait veriler anne baba stres ölçeği ve yaşam doyum ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Ebeveynlerin stres ve yaşam doyumlarına ilişkin ölçeklerden aldıkları puanlar bağımsız örneklemler için t-testi uygulanarak analiz edilmiştir. Sonrasında ortaya çıkan t-testi sonuçlarının etki değerleri hesaplanmıştır. İki grup arasındaki stres puanları kıyaslandığında özel ihtiyacı bulunan çocukların ebeveynlerinin stres puanları diğer gruptaki ebeveynlere göre daha yüksek, yaşam doyumu puanları ise daha düşük bulunmuştur. Gruplar arası farkın büyüklüğünü belirlemek amacıyla yapılan etki değeri hesaplaması sonucunda stres ve yaşam doyumunun ebeveynler üzerinde yüksek düzeyde etkiye sahip olduğu görülmüştür. Araştırma bulgu sonuçlarından yola çıkılarak benzer araştırmaların daha büyük çalışma gruplarıyla gerçekleştirilmesi, tipik gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynler ile özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin karşılaştırıldığı betimsel ve deneysel araştırmalar yapılması önerilmiştir.

Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerin Bilişsel-Davranışsal Kaçınma, Fonksiyonel Olmayan Tutum ve Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

“…Coping with the negative attitudes of the people around them causes parents to experience stress . In this context, it is stated that parents having children with special needs have a higher stress level than parents having children with normal development (Cengiz, Nebioğlu Yıldız & Peker, 2021;Dyson, 1997).…”

“…Çevrelerindeki insanların negatif tutumlarıyla baş etmek ebeveynlerin stres yaşamalarına neden olmaktadır. Bu bağlamda özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin, normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlere göre daha yüksek stres düzeyine sahip oldukları belirtilmektedir(Cengiz, Nebioğlu Yıldız ve Peker, 2021;Dyson, 1997).…”

Erken Çocukluk Döneminde Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuğu Olan Ebeveynlerin Eğitsel İhtiyaçlarının Belirlenmesi

“…Research has been conducted to determine how the parents' needs can be met to provide appropriate educational services for children with disabilities in Türkiye. However, research conducted with parents in special education shows that it is generally related to parental stress (Cengiz et al, 2021;İlhan, 2017;Küçüker, 2001;Onyishi et al, 2023) and the level of parental acceptance (Çetin, 2018;Ercan et al, 2019;Ulaşanel, 1994). There are studies suggesting that families of children with intellectual disabilities require information on various skill areas, including the child's developmental characteristics, and support for their motor, speech, social, literacy, and mathematics skills during the pre-school and school period (Dere Çiftçi, 2015).…”