Ortaokul Fen Bi̇li̇mleri̇ Ki̇taplarinda “Sifir Atik Projesi̇”

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programındaki kazanımları temel alan, 2020-2021 öğretim yılında okutulmakta olan 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarındaki etkinlikler “Sıfır Atık” projesinin amacı kapsamında incelemektir. Bu amaç kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Yayınlarına ait 4 kitap incelenen bu araştırma bir doküman analizi araştırmasıdır. 2018 yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nda çevre eğitimine ait konu alanları, konular ve kazanımlar belirlenmiştir. Ardından bu kazanımlara karşılık gelen etkinlikler ders kitaplarının içeriklerinde saptanmıştır. Bu etkinliklerin “Sıfır Atık” projesinin amacına uygun olma durumu “Uygun, Kısmen Uygun ve Uygun Değil” kodları ile etiketlenmiştir. Araştırma bulgularında, çevre eğitimi kapsamında bulunan kazanımlara yönelik olan etkinliklerin büyük bir çoğunluğunda bu projenin amacına vurgu yapan açıklamalar ve hedefler bulunmamaktadır. İlgili projenin amacına en yakın bulunan etkinliklerde ise, atıkların tasarrufu ve kontrolünden ziyade geri dönüşüm konusunun vurgusunun daha fazla olduğu görülmüştür.

Environmental Issues in Social Sciences and Sciences Curriculum and Textbooks

“…According to this information, when the textbooks are examined in general, it has been determined that environmental education remains informative. This finding is consistent with previous studies (Yirik, 2020;Erten & Köseoğlu, 2022). Based on the results of the research, since environmental education has an interdisciplinary structure, it can be suggested that studies should be conducted to determine whether environmental education issues are included in the curricula and textbooks of other courses, and studies be carried out to develop practical examples related to environmental education in textbooks.…”

Investigation of Environment Topics Activities in Middle School Science Textbooks in Terms of Inquiry-Based Learning

“…Ülkemizde araştırma sorgulamaya dayalı öğretimin etkililiğine yönelik artan bulgular ışığında, ders kitaplarının bu öğrenme ortamına sağladığı katkının değerlendirilmesi de gerekmektedir. Dahası ders kitapları çevre bilincine sahip bireylerin yetişmesine de katkı sağladığı bilinmektedir (Erten ve Köseoğlu, 2022). Bu nedenle ders kitaplarının ve öğretim materyallerinin ve kaynaklarının sorgulamaya dayalı öğretimi nasıl ele aldığını, çevre öğretimi ve öğrenimini ne ölçüde kolaylaştırdığını veya engellediğini anlamak çok önemlidir.…”

“…Öğrencilere yeterli çevre bilincini kazandırılmasında ders kitapları önemli bir yere sahiptir (Erten ve Köseoğlu, 2022). Çünkü ders kitapları sadece öğretim programının hedefleri, kazanımları, öğrenme öğretme süreci ile ölçme değerlendirme boyutlarına uygun bir materyal olmanın ötesinde; bilgileri planlı ve sıralı bir biçimde irdeleyip açıklayan hem öğrencinin kendini değerlendirmesine hem de öğretmenin öğrenciyi değerlendirmesine fırsat sunan vazgeçilmez bir eğitim aracıdır (Erten ve Köseoğlu, 2022).…”

“…Öğrencilere yeterli çevre bilincini kazandırılmasında ders kitapları önemli bir yere sahiptir (Erten ve Köseoğlu, 2022). Çünkü ders kitapları sadece öğretim programının hedefleri, kazanımları, öğrenme öğretme süreci ile ölçme değerlendirme boyutlarına uygun bir materyal olmanın ötesinde; bilgileri planlı ve sıralı bir biçimde irdeleyip açıklayan hem öğrencinin kendini değerlendirmesine hem de öğretmenin öğrenciyi değerlendirmesine fırsat sunan vazgeçilmez bir eğitim aracıdır (Erten ve Köseoğlu, 2022). Araştırmacılar ders kitaplarında çevre konulu etkinliklerin disiplinler arası yaklaşıma uygunluğu (Karakuş ve Şeyihoğlu, 2021), çevre konularının görünürlüğü (Erten ve Köseoğlu, 2022;Güven ve Hamalosmanoğlu, 2012), öğretim programının çevre konularını yansıtma durumu (Srbinovski, 2013)…”