Od redaktorów

Abstract

Od kilku dekad obserwujemy w humanistyce wzmożone zainteresowanie przeszłością, zwłaszcza tą będącą udziałem pokoleń poprzedzających nasze narodzenie. Nie byłoby w tym nic dziwnego, przecież historia jest jedną z najstarszych nauk, a zainteresowanie jednostek tym, co wydarzyło się przed ich pojawieniem się na świecie, wydaje się odwieczne i naturalne. Jednak te zagadnienia, w potocznym odbiorze zarezerwowane właśnie dla historyków, poruszane są ostatnio przez badaczy reprezentujących różne dyscypliny: kulturoznawców, filozofów, literaturoznawców, socjologów, psychologów, historyków, politologów, historyków sztuki, filmoznawców, teatrologów… Jest to nurt na tyle znaczący i wyrazisty, że mówi się wprost o kolejnym -po lingwistycznym, kulturowym, ikonicznym, historiograficznym, topograficznym, performatywnym -zwrocie we współczesnych naukach humanistycznych, zwrocie pamięciowym.Można zastanawiać się, dlaczego pamięć i jej odmiany stanęły dziś w centrum zainteresowań badawczych humanistów. Czy może mamy do czynienia z jakąś szczególną modą we współczesnej nauce? Wydaje się, że refleksja nad różnymi przejawami pamięci nie jest zjawiskiem oderwanym od rzeczywistości, lecz raczej konsekwencją tego, co dzieje się w świadomości społecznej i znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w różnego rodzaju formach aktywności obywatelskiej (takiej jak np. rekonstruowanie losów dawnych społeczności lokalnych) i w różnych dziedzinach sztuki.Artykuły zgromadzone w numerze Politei, który oddajemy do rąk czytelników, zostały napisane przez autorów uprawiających różne dyscypliny naukowe, łączy je jednak skupienie na szczególnym rodzaju pamięci, tzw. postpamięci. Termin ten został zapożyczony z prac Marianne Hirsch i jest stosowany, by wyodrębnić specyficzną pamięć drugiego -bądź kolejnego -pokolenia, dziedziczącego traumę, która stała się udziałem generacji poprzedniej. Przypomnijmy, że pochodząca z Rumunii badaczka stworzyła je, by opisać swoistość doświadczenia potomków osób ocalałych z Zagłady. Ci, którzy przeżyli, przekazali swoim dzieciom, świadomie lub nie, pamięć o potwornościach, które przeszli. Ten cień tragicznej przeszłości trwale wpisał się w biografię członków kolejnego pokolenia, stając się niezbywalnym elementem ich tożsamości.

Narracje o migracji w twórczości współczesnych pisarzy o węgierskich korzeniach kulturowych

“…2017;Gaszyńska-Magiera, Plichta, red. 2020;Gaszyńska-Magiera, Jamka, Weżgowiec, red. 2021;LaCapra 2009;Mach 2016;Majchrowski, Owczarski, red.…”