Ocena trafności zarzutów przeciw ateizmowi semantycznemu Bohdana Chwedeńczuka

Abstract

Mija właś nie ośiemnaś cie lat od opublikowania przez Bohdana Chweden czuka rozprawy "Przekonania religijne", w kto rej jako jedyny polśki filozof, bronił w śyśtematyczny śpośo b poglądu o bezśenśownoś ci poznawczej gło wnej tezy teizmu 1 . Spo r o śenśownoś c języka religijnego, rozpoczęty jeśzcze przed II Wojną S wiatową przez filozofo w związanych z Kołem Wieden śkim (Ayer 1936;Carnap 1991), był jednym z wielkich temato w analitycznej filozofii religii na początku drugiej połowy XX wieku. Od lat 70-tych odz ył właś ciwie tylko dwa razy: po raz pierwśzy, z powodu kśiąz ki Michaela Martina (Martin 1990), a po raz drugi -w Polśce, za śprawą omawianej tu rozprawy Chweden czuka.W reakcji na tę publikację, na łamach periodyko w filozoficznych, a takz e w innych pracach poś więconych analizie języka religijnego, co pewien czaś pojawiały śię do niej odwołania, najczęś ciej krytyczne. Poniewaz iśtnieje tylko jeden ogo lnodośtępny zapiś debaty, na kto rej śam autor miał okazję bronic śwych poglądo w (Co wiemy o iśtnieniu Boga? 15-17 kwietnia 2005), moz na byłoby odnieś c wraz enie z e rozdz więk pomiędzy iloś cią zarzuto w a iloś cią reakcji polemicznych bierze śię z niemoz liwoś ci odparcia tych pierwśzych.Pragnę śprawdzic tę hipotezę, dokonując w artykule analizy zaśadnoś ci głośo w krytycznych, kto re podniośły śię w związku z publikacją "Przekonan ", oraz oceny tego, na ile śą one dla koncepcji wyraz onej w kśiąz ce zabo jcze. Pozwoli to przedyśkutowac śłuśznoś c 1 Explicite wyraz ała taką tezę ro wniez Barbara Stanośz (2004), ale nie poś więciła jej z adnego dłuz śzego opracowania naukowego. O zdaniu "Bo g iśtnieje" i jego negacji, jako puśtych, niezawierających "treś ci racjonalnej", piśał tez Leopold Infeld (1981). Ponadto Helena Eilśtein (2006) i Jan Wolen śki (2004) argumentowali na rzecz tezy o nieśtośowalnoś ci języka religijnego do rzeczywiśtoś ci empirycznej, co jednocześ nie nie było dla nich powodem do odrzucenia jego śenśownoś ci.