Norma językowa jako fakt społeczny fundowany na uzusie. Uwagi w kontekście Słownika właściwych użyć języka

Abstract

The prescriptive approach has been prevalent in discussions about the linguistic norm for many decades. Many linguists question the primacy of social custom and make many arbitrary changes to establish the subjective form of the norm. In connection with the planned The Dictionary of Proper Uses of Languagethe author of the article presents the best structuralist traditions and calls for research on the linguistic norm which is based on descriptive methods. It is necessary to completely break away from all manifestations of arbitrariness and subjectivity in contemporary prescriptive linguistics. The fundamental premise that the linguistic norm is a fact based on usus must be reflected in relevant procedures aimed at analyzing corpora consisting of millions of words. Such an approach will make it possible to establish a model that comprises more than just individual language uses. As far as dictionary definitions are concerned, the most frequent, widespread and thus typical linguistic units should be primarily considered to be normative. Typicality, determined by frequency, as well as textual, social and territorial conditions, is the most important category.

Postrzeganie poprawności wybranych innowacji leksykalnych występujących w języku potocznym przez rodzimych użytkowników języka polskiego

“…Jego wyniki nie stanowią więc jednoznacznego dowodu na poprawność omawianych innowacji leksykalnych, choć mogą wskazywać możliwe kierunki ich rozwoju. Jak zauważa Jarosław Liberek (2021), jeżeli jakiś element języka jest stosunkowo często używany, a ponadto jeżeli jest stosunkowo mocno rozpowszechniony pod względem terytorialnym, społecznym (w najróżniejszych grupach, zespołach, środowiskach i kręgach społecznych, w różnych grupach wiekowych, zawodowych itp.) oraz tekstowym (w najróżniejszych typach, rodzajach, gatunkach, wariantach czy odmianach tekstów), staje się automatycznie typowy nie tylko na poziomie uzusu, ale również normy […].…”

Czy istnieje norma językowa? Między snobizmem i modą a potrzebami języka

“…Nie uwzględnia potrzeb języka, a jedynie potrzeby statystyki, matematyki, informatyki, gdzie tworzy się modele języka (jak i modele innych obiektów rzeczywistości) i poddaje dalszym operacjom matematyczno-logicznym, bo to -z grubsza -cele badawcze, a zwłaszcza aplikacyjne informatyki (które same w sobie są ważne i konieczne dla samej informatyki/ matematyki). To niekiedy mija się z celem i potrzebami lingwistyki, co zresztą w tekście J. Liberka (Liberek 2021) doskonale widać. Badacz ten zauważa -zresztą słusznie -że współczesne możliwości korpusologii są tak ogromne, że można tworzyć wielomiliardowe korpusy.…”

“…Problemem -teoretycznym, jak i praktycznym, ale z poziomu teoriopoznawczego -jest jednakże jej kodyfikacja. I tu J. Liberek (Liberek 2021) wysuwa interesującą propozycję, obarczoną jednakże wadą, o której piszę powyżej. Przypomnijmy -J. Liberek utożsamiając normę z uzusem de facto proponuje kodyfikację uzusu, a nie normy, a więc kodyfikację nieskończoności językowej.…”

“…Twierdzą oni, że normy nie ma -jest tylko uzus (por. Liberek 2021). Zatem z rozpowszechnionej w lingwistyce za Eugenio Coșeriu (zob.…”

Zapis komponentów odproprialnych w polskich związkach frazeologicznych

“…O tym, co jest normą (w sensie opisowym, nie nakazowo-zakazowym) decyduje uzus jako główne, jeśli nie jedyne kryterium (zob. Liberek, Zdunkiewicz-Jedynak 2019;Liberek 2021). Bez względu na osobisty stosunek do przemian językowych i pozajęzykowych, nie daje się nie zauważyć, że normą zaczyna być to, co dominuje w uzusie, a więc przedostaje się do świadomości (czy raczej nieświadomości w sensie akceptacji) ogółu.…”