Özet: Sunulan derlemede, sığırlarda akut solunum stresi ve asfeksiye neden olan NO 2, H 2 S, 4-Ipomeanol, Organik Fosforlu İnsektisitler, Karbamatlar, Nitrit, Nitrat, Siyanür ve Arsenik gibi zehirlenmelerin etiyolojileri, klinik ve başlıca patolojik bulguları ile tedavileri hakkında bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sığır zehirlenmesi, solunum güçlüğü, asfeksi.
Important Toxications of Cattle Causing Respiratory Distress and AsphexiaAbstract: Presented review, summarizes the ethiological factors, clinical and pathological findings and treatment options of some of the important toxications characterised with acute respiratory distress and asphexia in cattle such as NO 2, H 2 S, 4-Ipomeanol, Organic Phosphorus Pesticides, Carbamates, Nitrite, Nitrate, Ciyanide and Arsenic. Key Words: Cattle poisining, respiratoric distress, asphexia.
Nitrojen Dioksit (NO 2 ) ZehirlenmesiNitrojen dioksit rahatsız edici keskin kokusu olan kahverengimsi bir gazdır. Özellikle mısır silajı yüksek oranda nitrojen dioksit üretir ve silaj kapatıldıktan sonraki ilk 48 saat içeri-sinde çok yoğun oranda nitrojen dioksit meydana gelir ve 2-3 hafta bu tehlike devam eder 8 . .Nitrojen dioksit solunum yolu epitelyumlarında nitrous asit, nitrit okside, nitrat ve nitrite dönü-şür. Bu oluşumlar tip-1 pnomösitlere ve silialarda toksik etki yaparak onların fonksiyonlarını bozarlar. Nitrit oksit hücresel yıkımlanmaya yol açar ve ayrıca lokal immuniteyi ve makrofaj aktivitesini deprese eder, hemoglobine bağlana-rak ilk 30 dakika içerisinde methemoglobinemi oluşmasına neden olarak hipoksiye katkı sağ-lar 26 .
Klinik BulgularEtkilenen hayvanlarda taşipne, dispne, taşikardi, beden ısısında artış, iştah ve süt veriminde azalma ve abdominal sancı belirtileri meydana gelmektedir. Ayrıca ağızda köpüklü salivasyon, boyun önde hırıltılı solunum ve bazı hayvanlarda deri altı anfizem oluşmaktadır. Nitrojen dioksitin mukozalarda yarattığı irritasyona bağlı olarak konjektivitis meydana gelmektedir. İlk dönemlerde methemoglobin oluşumuna bağlı olarak hipokside artış ve mukozalarda siyanöz meydana gelmektedir. Kronik toksikasyonlarda kronik obsturiktif akciğer hastalığı ve enfektif pnomöniler oluşumları görü-lür 8 .