New parasitoid records of Arge rosae (Linnaeus, 1758) (Hymenoptera: Argidae) from Diyarbakır province: Tetrastichus hylotomarum (Bouché, 1834) (Hymenoptera: Eulophidae) and Boethus thoracicus (Giraud, 1872) (Hymenoptera: Ichneumonidae)

Abstract

Amaç: Gül yaprak arısı Arge rosae L. (Hymenoptera: Argidae) dünya genelinde yetiştiriciliği yapılan gül bitkisinin en önemli zararlılarından birisidir. Zararlı böcek Diyarbakır ilinde yetişen gül bahçelerinde önemli zararlara neden olmaktadır. Zararlının doğal düşmanları üzerinde ülkemizde yapılan çalışma sayısı oldukça azdır. Bu çalışma ile Diyarbakır ilinde gül yaprak arısı A. rosae’nın parazitoidlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem ve Bulgular: Bu çalışma 2017-2018 yılları arasında yerel Diyarbakır çeşitleri (pembe, kırmızı, beyaz ve sarı renkli) ve Isparta gül çeşitlerinin yetiştirildiği gül bahçesinde gerçekleştirilmiştir. Gül yaprak arısı A. rosae'nin kokonları (pupaları) Mart-Ekim ayları arasında gül bahçesinden toplanarak laboratuvara getirilmiştir. Laboratuvara getirilen gül yaprak arısı kokonları, üzeri ince tül ile kapatılmış plastik kaplarda, 26±1°C sıcaklıkta, %65±5 bağıl nemde, 3500 lux ve günde 16 saat süreyle aydınlatmaya ayarlı laboratuvar koşullarında kültüre alınmıştır. Kutular kontrol edilerek çıkan parazitoid erginleri sayılarak kaydedilmiştir. Bu çalışma sonucunda A. rosae’nın kokonlarından 2 parazitoid türü olan Boethus thoracicus (Giraud, 1872) (Hymenoptera: Ichneumonidae) ve Tetrastichus hylotomarum (Bouché, 1834) (Hymenoptera: Eulophidae) elde edilerek morfolojik ve biyolojik özelliklerine göre teşhisleri yapılmıştır.Genel Yorum: Bu çalışma ile A. rosae'nin iki parazitoid türü belirlenmiştir. T. hylotomarum’un A. rosae'nın parazitoidi olduğu ilk kez bu çalışma ile kaydedilmiştir. İleride yapılacak çalışmalarda bu iki yeni doğal düşmanın yayılış alanları, parazitlenme oranları ve aktiviteleri hakkında detaylı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışmalarda özellikle doğada kalıntı bırakmayan biyolojik ve biyoteknik yöntemlere odaklanmaktadır. Çalışmanın Önemi ve Etkisi: A. rosae, gül bitkilerinde ekonomik zarar veren önemli bir zararlıdır. Bu çalışmada belirlenen A. rosae'nın iki parazitoid türünün biyolojik kontrol etmeni olarak kullanılma potansiyeli olabileceği düşünülmektedir.