Moleküler Toksikoloji ve “Omik” Teknolojileri

Abstract

Toksikoloji, bir organizmada kimyasal, fiziksel veya biyolojik ajanlara maruziyetin sebep olduğu fenotipik değişiklikleri araştırır. Moleküler toksikoloji ise çeşitli malzemelerin, ilaçların, kimyasal maddelerin, toksinlerin ve benzeri maddelerin fonksiyonel mekanizmalarının anlaşılması için moleküler ve hücresel biyolojinin, hücresel ve biyokimyasal seviyelerde kullanıldığı araştırmaları kapsamaktadır. 1980'lerde moleküler biyoloji araçlarının geliştirilmesine paralel olarak, toksikoloji dahil olmak üzere biyolojik bilimlerde bir dönüşüm başlamıştır. Aynı zamanlarda yayınlanan, "Toksikoloji molekülere kaymaktadır" başlıklı bir makale, toksikolojinin yaşanan çağdaki gelişmelere uyum sağlamakta olduğunu göstermektedir. Bu gelişmelerin ardından toksikologlar, zehirli bir maddenin DNA'nın yapısı, fonksiyonu ve (hedef) gen ekspresyonu üzerindeki etkilerini araştırabilir, toksik cevabı düzenleyen genleri klonlayabilir ve "omik" teknolojilerden (genomik, proteomik, metabolomik, interaktomik), epigenetikten, sistem biyolojisinden, hesaplamalı bilimlerden ve in vitro biyolojiden elde edilen bilgileri harmanlayabilir hale gelmiştir. Günümüzde kullanılmakta olan 100.000'e yakın kimyasal madde mevcuttur ve bunların sadece küçük bir kısmının toksikolojik değerlendirmesi yapılmış durumdadır. Dolayısıyla, bilim adamları bu maddeleri tespit etmek ve etkilerini belirlemek için alternatif yaklaşımlara ihtiyaç duymaktadırlar. Sonuç olarak toksikoloji, kendisini hızla daha bütünsel bir bilimsel disipline dönüştürmektedir. Bu derlemenin amacı, teknolojik gelişmeler ışığında toksikolojik çalışmalara genel bir bakış sunmaktır.