Migratie, vluchtelingen en veiligheid

Abstract

Migratie is een internationaal verschijnsel en van alle tijden. Naast binnenlandse migratie is er ook veel migratie over landsgrenzen. Waar West-Europa na de Tweede Wereldoorlog meer een emigratieregio dan een immigratieregio werd, draaide dat gaandeweg om. In Nederland vond de omslag plaats ten tijde van de economische groei eind jaren zestig. Het zou nog lang duren voordat Nederland zich een immigratieland voelde. Beleidsmatig kwam die erkenning pas eind jaren negentig van de vorige eeuw. PvdA-staatssecretaris Aad Kosto stelde begin jaren negentig vast dat Nederland een 'de facto immigratieland' was, 'maar het niet wilde zijn' (de Volkskrant 28 mei 2016). De acceptatie van en het geloof in een multi-etnische samenleving die gaandeweg leek toe te nemen, kreeg een sterke knauw rond de millenniumwisseling. Momenteel is het beeld verre van eenduidig. Enerzijds is de multi-etnische samenleving allang een feit, zeker in de grote steden, anderzijds is er een voortdurend ongemak over migratie en integratie en alles wat daarmee samenhangt, zowel in het politieke als in het bredere maatschappelijke debat (Van Tubergen, 2012). Migratie is daarmee een complex thema dat veel emoties oproept.De laatste jaren wordt onder andere door de sterke stijging van het aantal asielzoekers vaak gesproken van een migratiecrisis en is ook de link naar binnenlandse veiligheid steeds zichtbaarder. Een recent voorbeeld is de oproep van de burgemeester van Kampen voor een avondklok voor asielzoekers, nadat een ernstig zedendelict was gepleegd door een bewoner van een asielzoekerscentrum. De burgemeester verdedigde deze verregaande oproep met een verwijzing naar de veiligheid van omwonenden en die van de asielzoekers zelf (de Volkskrant 22 mei 2017). Een ander voorbeeld betreft de recente aandacht voor asielzoekers uit landen die op de lijst van veilige landen staan en berichten over hun mogelijke criminele betrokkenheid. VeiligheidHistorisch gezien is het niet ongebruikelijk dat een verband wordt gelegd tussen migratie en veiligheid. Het afgelopen decennium is de associatie van migratie met (on)veiligheid, en zelfs nationale veiligheid, echter opmerkelijk toegenomen. Zo sterk zelfs dat migratie als normaal menselijk verschijnsel wel eens op de achtergrond lijkt te verdwijnen. De sterke link met debatten over veiligheid heeft deels Tijdschrift voor Veiligheid 2017 (16) 2/3