Metropoliten Kent Yönetimine Geçiş: Türkiye ve İtalya Örnekleri

Abstract

Hızlı nüfus artışı ve kırdan kente göçün ivme kazanması, Türkiye'de metropoliten kentlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Metropoliten kentlerin kendilerine özgü sorunlarlarıyla başedebilmek için farklı bir yaklaşımla yeni bir yapı oluşturmak bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyaca cevap verebilmek için 1982 Anayasası'nın 127. maddesine "kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir" hükmü konulmuştur. Bu anayasal izinden sonra 1984 yılında Türkiye'de metropol alan niteliğini kazanmış üç büyük kentte ayrı bir yasal düzenleme ile "büyükşehir belediyeleri" oluşturulmuştur. Zaman içerisinde bu sayı 16 olmuştur. 2004 yılında da büyüşehir belediyesi kanunu yenilenmiştir. 2012 yılında 6360 sayılı Kanun ile büyükşehir belediye modeli önemli değişikliklere uğramış ve sayıları 30'a çıkmıştır. Metropoliten alan niteliğini kazanmış kentler için Avrupa ülkelerinde de yerel yönetim statüsünde iki kademeli veya geleneksel yapının dışında yeni bir formda idari teşkilatların oluşturulduğu görülmektedir. Bu kapsamda İtalya'da da metropoliten kent yönetimlerinin oluşturulduğu bilinmektedir. Bu çalışmada öncelikle Türkiye'deki büyükşehir belediye yapısı ana hatlarıyla tanıtılacak, ardından İtalyan yerel yönetim sistemi üzerinde durulacaktır. İtalyan yerel yönetim sistemi tanıtıldıktan sonra, Türkiye'deki büyükşehir belediyeleri ile İtalya'daki metropoliten kent yönetimleri; görevler, örgütsel yapı, mali kaynalar, görev ve sorumluluklar açısından karşılaştırılacak ve analiz edilecektir.