Meme kanserli hastalarda progresif gevşeme egzersizlerinin kemoterapi semptomlarına etkisi: Literatür derlemesi

Abstract

Meme kanseri, dünyada görülme sıklığı açısından artış gösteren sağlık sorunlarından biridir ve kadınlar arasında en sık görülen kanser türüdür. Meme kanserinin tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları, kanserli hücreleri yok etmenin yanı sıra, normal olan sağlıklı hücrelere de zarar verdiğinden, hastalarda pek çok yan etkiye neden olmaktadır. Ağrı, yorgunluk, bulantı kusma, anksiyete, depresyon, iştahsızlık, uyku problemleri, cilt ve tırnak değişiklikleri, nefes darlığı, ağız ülserleri ve kas ve sinir sistemine ait yan etkiler gibi önemli semptomlar hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Kemoterapiye bağlı semptomların yönetiminde, farmakolojik tedavilerin yanı sıra çok sayıda farmakolojik olmayan yaklaşımlar da kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de kolay öğrenilen, maliyet gerektirmeyen ve yan etkileri olmayan gevşeme egzersizleridir. Literatürde yapılan çalışmalara göre; progresif gevşeme egzersizlerinin, meme kanserli hastalarda kemoterapi semptomlarının şiddetini azaltmada olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Hastaların semptom şiddetlerinin kontrol altına alınması ile biyopsikososyal iyi olma durumlarının arttırdığı görülmektedir. Bu literatür derlemesindeki amaç; hemşireleri, gevşeme egzersizleri ve kemoterapi semptom yönetimi konusunda bilgilendirmek ve literatüre katkı sağlamaktır.

Hemodiyaliz Hastalarında Semptom Yönetiminde Tamamlayıcı ve İntegratif Yaklaşımlar: Sistematik Bir Derleme

“…Parasempatik sinir sistemi aktivitelerindeki artışa bağlı olarak; kanda epinefrin ve norepinefrin seviyesi, hücrelerin oksijen tüketimi, kan basıncı, nabız ve serum laktik asit seviyesi azalmakta, metabolizma yavaşlamakta, endorfin salınımı artmaktadır. Bu fizyolojik olaylar sonucunda hastalarda nöromüsküler gerginlik, yorgunluk, huzursuzluk belirtileri, depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri azalmakta, dikkat ve konsantrasyon artmakta, fiziksel ve ruhsal durumda iyileşme sağlanmaktadır 47 48,49 . Buradan hareketle, HD hastalarının semptom yönetiminde etkili olan ve hastaların kolayca uygulayabildiği BGT'ye yönelik araştırmaların sayısının arttırılması, sağlık personellerinin bu uygulama hakkında eğitim almaları önerilmektedir.…”

Investigation of Experimental Theses in Nursing on the Management of Nausea and Vomiting Related to Chemotherapy

“…Yapılan tez çalışmalarında elde verilen veriler ölçüm araçları kullanılarak toplanmıştır. Tez çalışmalarında ortak ölçüm aracı olarak Genç (2011), Özdelikara (2013), Genç (2018), Pekmezci (2018), Tülübaş (2019) ve Ertürk (2019) "Rhodes bulantı-kusma ve öğürme indeksi", Şentüre (2017), Kurt (2018), Bilgiç (2015, Dural (2020) ve Norouznıa (2020) "Edmonton semptom tanılama ölçeği (ESTÖ)", Dolu (2010), Erdoğan (2011), Şahin (2012), Pekmezci (2013), ve Acar (2019) "Kemoterapi semptom değerlendirme ölçeği", Aybar (2019) ve Ertürk (2019) "Bulantı şiddetini ölçmek için Visual Analog Skala (VAS)" kullanmıştır.…”

“…Elde edilen bulgular Dolu (2010), Kurt (2018) ve Kırca (2019) tez çalışmalarında, hastalara uygulanan PGE'nin kemoterapiye bağlı görülen bulantı-kusma sıklığını, şiddetini ve rahatsızlık derecesini azalttığını bulmuşlardır.…”

Kanser Hastalarında Görülen Bulantı ve Kusma Semptomlarının Yönetimi

“…Progresif kas gevşetme ve müzik terapi: Bu teknikte hasta derin nefes eşliğinde vücuttaki kas gruplarını sırayla gerdirme ve gevşetmeye odaklanır. Sıklıkla düş kurma ile birlikte kullanılan bu teknik hoşlanılan bir müzik eşliğinde de yapılabilir [13,18,30,31]. Çeşitli çalışmalarda müzik terapisi ve progresif kas gevşeme yöntemlerinin bulantı ve kusmayı azaltmada etkinliğinin olduğunu gösterilmiş ve kullanılması önerilmiştir [13,32,33].…”