Manastırlı Kadınların Gündelik Yaşamlarında Kullandıkları Araç-Gereçler (1700-1730)

Abstract

Bir toplumun maddi kültür unsurlarından olup örf, adet, gelenek ve göreneklerinin göstergelerinden olan eşya kültürü, tarihsel süreçte çeşitli etkenlere bağlı olarak toplumdan topluma gelişmiş ve değişmiştir. Kültürel, dinî ve coğrafi yapıya göre şekillenen ev ve ev içi eşyaların tespiti ile bunların detaylı incelenmesi toplumun kültürel ve ekonomik yapısını belirlemeye, bireylerin üretim-tüketim alışkanlıklarını, gündelik yaşamlarını ve yaşam standartlarını ortaya koymaya yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada Makedonlar tarafından Bitola, Rumlar tarafından Monastirion, Sırplar tarafından Bitolj, Bulgarlar tarafından Bitolja, Yunanlılar tarafından Monastir veya Manastiryon, Türkler tarafından Manastır olarak anılan ve Makedonya’nın güneybatısında Pelister Dağı eteğinde, Pelagonia Ovası’nın güneybatı sınırında, Ege’den Adriyatik’e uzanan ve Roma döneminde, Roma ve Konstantinopolis’i birbirine bağlayan Via Egnatia adlı doğu-batı ticaret yolunun ortasında bulunan Manastır’da 1700-1730 yılları arasında kadınların gündelik yaşamlarında kullandıkları araç-gereçlerin neler olduğu ele alınmıştır. Çalışmanın ana kaynakları 1700-1730 yılları arasında Manastır Mahkemesinde tutulmuş 14 adet şer‘iyye sicil defterlerinde dağınık hâlde bulunan 98 adet kadın terekesidir. Üçü gayrimüslim olan bu kadın terekeleri gözden geçirilmiş ve bunlardan hareketle kadınlar tarafından gündelik yaşamda kullanılan araç-gereçlerin neler olduğu, hangi malzemelerden yapıldıkları ve fiyatları tespit edilmiş, bunların kadınların toplumsal konumlarına ve sahip oldukları servet miktarlarına göre değişip değişmediği irdelenmiştir.