Ocena i leczenie bólu przebijającego u chorych na nowotwory Evaluation and treatment of breakthrough pain in cancer patients Streszczenie Wstęp: U chorych na nowotwory mogą występować epizody bólu o znacznym natężeniu. Przebijający ból nowotworowy (BTCP, breakthrough cancer pain) to najczęstsze określenie przemijającego zwiększenia natężenia bólu, jednakże pomimo przeprowadzenia wielu badań klinicznych, nadal istnieją kontrowersje dotyczące definicji, epidemiologii i leczenia farmakologicznego BTCP. Cel pracy: W pracy dokonano przeglądu badań klinicznych dotyczących rozpoznania, oceny klinicznej i postępowania terapeutycznego u chorych z rozpoznaniem BTCP. Metody: Przeprowadzono przegląd literatury naukowej z baz Pubmed, MedLine i Embase ze szczególnym uwzględnieniem definicji, podziału, oceny i leczenia BTCP, zgodnie z wytycznymi Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses. Wyniki: Najlepszym wyborem w terapii BTCP wydaje się być opioid o szybkim początku działania (ROO, rapid-onset opioid). Produkty fentanylu przewyższają morfinę podawaną drogą doustną zarówno pod względem skuteczności analgetycznej, jak i szybkości działania. Dostępnych jest niewiele badań klinicznych porównujących skuteczność różnych produktów fentanylu w leczeniu BTCP. Wybór analgetyku powinien być dokonywany indywidualnie, w zależności od aktualnego stanu klinicznego pacjenta. Dawka leku stosowanego w leczeniu BTCP powinna być miareczkowana, jednakże przy początkowej dawce należy również uwzględnić tolerancję na opioidy podawane długotrwale w leczeniu bólu podstawowego. Algorytmy rozpoznania BTCP powinny być wykorzystywane wraz z dokładną i kompleksową oceną stanu klinicznego pacjenta. Wnioski: Przyszłe badania BTCP powinny dotyczyć opracowania powszechnie akceptowanych definicji i systemu klasyfikacji BTCP, które umożliwią szczegółowe badania epidemiologii i optymalnego postępowania w BTCP.Palliat Med Pract 2018; 12, 3: 156-164 Słowa kluczowe: ból przebijający, rapid-onset opioid, opioid, fentanyl Abstract Introduction: Cancer pain can appear with spikes of higher intensity. Breakthrough cancer pain (BTCP) is the most common term for the transient exacerbations of pain, however despite the large amount of studies, controversies exist about the definition, epidemiology and best pharmacological treatment option for BTCP. Aim: This article reviews generally accepted concepts for the correct recognition, assessment and management of BTCP as well as results of recent studies and trials in this topic.www.journals.viamedica.pl/palliative_medicine_in_practice 157 Łukasz Artur Pietrzyński i wsp., Ocena i leczenie bólu przebijającego Methods: A systematic review of the literature focused on defining, categorization, assessment and treatment of BTCP within Pubmed, MedLine, and Embase electronic databases was performed, setting up the date to 28th February 2018 according to Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses guidelines. Results: The most appropriate therapeutic choice for BTCP appears to be a r...