Kilka uwag dotyczących problematyki prawa i postępowania dyscyplinarnego studentów i doktorantów na podstawie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym

Abstract

Następnie zaprezentowana zostanie podstawa normatywna odpowiedzialności dyscyplinarnej studentów i doktorantów oraz nastąpi przybliżenie definicji deliktu dyscyplinarnego zgodnie z brzmieniem przepisów prawa oraz głosem doktryny przedmiotu.W dalszej części zostanie poruszony problem koincydencji postępowania karnego i dyscyplinarnego, która to jest szczególnie istotna ze względu na konstytucyjną zasadę ne bis in idem. Artykuł zostanie zakończony zwięzłym podsumowaniem omawianej materii oraz autorskimi postulatami de lege lata ferenda dla polskiego ustawodawcy. Uwagi wprowadzająceNa wstępie należy zauważyć, że dzisiejsze prawo i postępowanie dyscyplinarne nie jest skonstruowane w duchu jednolitego stosowania, innymi słowy nie jest uniwersalne.Nie ma jednego, powszechnego systemu norm, które znalazłyby zastosowanie w większości przypadków, odpowiednie regulacje rozsiane są po całym systemie prawnym 1 . Zasadniczym celem tych przepisów jest określenie kwalifikacji danego czynu jako deliktu dyscyplinarnego, kar za ten czyn, organu właściwego do orzekania, zasad postępowania (w tym przesłanek jego wszczęcia), prawa do obrony (szczególnie ciekawy przypadek występuje w postępowaniu dyscyplinarnym na uczelniach wyższych, w którym obrońcą z wyboru lub z urzędu w sprawie studenta może być inny student) oraz postępowania odwoławczego 2 . Wspomniane zagadnienia postępowania dyscyplinarnego dają asumpt do próby jego zdefiniowania, chociaż zadanie to, jak się zauważa, jest bardzo utrudnione 6 .Zgodnie z prezentowanymi w literaturze głosami można powtórzyć, że prawo i postępowanie dyscyplinarne utożsamiane są ze zbiorem przepisów prawnych określających odpowiedzialność za czyny naruszające obowiązki służbowe i rodzaje kar za te czyny oraz zasady i tryb postępowania w przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązków służbowych 7 . Natomiast celem takich regulacji jest, z jednej strony, by odpowiedzialność dyscyplinarna służyła podniesieniu i zagwarantowaniu renomy określonej grupy zawodowej 8 , z drugiej zaś, jest to instrument samodyscypliny i samokontroli wyodrębnionych prawnie i funkcjonalnie grup ludności 9 .Intersujące są także rozważania na temat autonomii omawianej dyscypliny prawnej.Nurtujące jest pytanie, czy prawo i postępowanie dyscyplinarne są odrębnymi dziedzinami prawną, tak jak jest to w przypadku prawa i postępowania cywilnego, czy też karnego.Głosy doktryny w tej kwestii są rozbieżne. Choć zauważa się, że przedmiot tego postępowania funkcjonuje jako niezależny i specyficzny typ odpowiedzialności prawnej 10 , to nie ma zgodności co do tego, czy prawo i postępowanie dyscyplinarne to autonomiczna 36 . Dzieje się tak dlatego, że "materialnoprawną podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej studenta stanowi wyłącznie przepis art. 211 ust. 1 p.sz.w. W myśl tego przepisu za naruszenie przepisów obowiązujących w uczelni oraz za czyny uchybiające godności studenta student ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną przed komisją dyscyplinarną albo przed sądem koleżeńskim samorządu studenckiego, zwanym <<sądem koleżeńskim>>.Tak ...