Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılık ve Etnik Merkezcilik Düzeyleri

Abstract

Bu araştırma hemşirelik öğrencilerinin kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerini, etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla planlandı. Materyal-Metot: Tanımlayıcı tipteki araştırma bir üniversitenin hemşirelik bölümünde gerçekleştirildi. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Kültürlerarası Duyarlılık Ölçeği (KDÖ) ve Etnik Merkezcilik Ölçeği (EMÖ) kullanıldı. Araştırma Ocak-Mart 2018 tarihlerinde araştırmaya katılmayı kabul eden 460 hemşirelik öğrencisi ile yürütüldü. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20,56±1,62 olup, öğrencilerin %86,3'ü kadın idi. Öğrencilerin %72,4'ü hemşireliği isteyerek seçtiğini, %51,5'i başka kültürlerle bir arada olmayı istediğini, %54,1'i başka kültürlerde arkadaşı olduğunu belirtti. Öğrencilerin KDÖ puan ortalaması 76,67±7,27 ve EMÖ puan ortalaması ise 55,40±6,68 idi. Öğrencilerin cinsiyet, başka kültürlerle bir arada olmayı isteme ve başka kültürlerden arkadaşı olma durumuna göre KDÖ ve EMÖ puanları arasında anlamlı fark bulundu. Ayrıca öğrencilerin KDÖ ve EMÖ puanları arasında negatif yönde anlamlı ilişki belirlendi. Sonuç: Öğrencilerin kültürlerarası duyarlılık düzeylerinin ortalamanın üzerinde ve etnik merkezcilik düzeylerinin ise ortalamanın altında olduğu saptandı. KDÖ puan ortalaması kadın öğrencilerde, başka kültürlerle bir arada olmayı isteyen, başka kültürlerden arkadaşı olan öğrencilerde daha yüksek idi. EMÖ puan ortalaması ise erkek öğrencilerde, başka kültürlerle bir arada olmayı istemeyen, başka kültürlerden arkadaşı olmayan öğrencilerde daha yüksek idi. Öğrencilerin kültürlerarası duyarlılıkları arttıkça etnik merkezcilik düzeylerinin azaldığı belirlendi. Sağlık ekibinin bir üyesi olacak hemşirelik öğrencilerinin henüz öğrencilik dönemlerinde kültürler arası duyarlılık düzeylerinin desteklenmesi önerilmektedir.

Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürlerarası Duyarlılıkları ile Empati Düzeyleri Arasındaki İlişki

“…Literatür taranarak oluşturulan bu form öğrencilerin yaş, cinsiyet, mezun olunan liseyi, daha önce bakım verme durumunu vb. içeren 15 sorudan oluştu (Abaslı & Polat, 2019;Arlı, 2018;Bilgiç & Şahin, 2019;Korkmaz Aslan, Kartal, Turan, Yiğitoğlu, & Kayan, 2019).…”

Intercultural Sensitivity and Ethnocentrism Levels of Students in Health Programs

“…Ön lisans programlarının sağlık bölümleri ile ilişkili çok fazla kaynağın olmaması bu konunun önemini arttırmaktadır (Bulduk vd.,2017). Ayrıca sağlık hizmeti verenlerin bilerek veya bilmeyerek kendi kültürel değer yargılarıyla, etnik merkezci bir yaklaşım ile hizmet verdikleri kişilere yaklaşmaları olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir (Temel, 2008;Bilgiç & Şahin, 2019).…”

“…Bu amaçla anketimize katılan öğrencilerin kültürel duyarlılık ölçeği puan ortalamalarının 94.6±8.7 olduğu, ölçekten alınacak minimum puanın 24 ve maximum puanın 120 olduğu göz önüne alınırsa, ortalamanın üstünde olduğu görülmektedir. Literatür taraması sonucu benzer çalışmalar yapan hemşirelik ve sağlık bölümü öğrencilerinin çalışmalarında kültürel duyarlılık puan ortalamaları, ortalamanın üstünde en düşük 76.49 ve en yüksek 88.94 olmasına rağmen, bizim çalışmamızda daha yüksek olduğu görülmektedir (Aktaş vd., 2015;Choi & Kim, 2018;Bulduk vd., 2017;Bulduk vd., 2011;Çetişli vd., 2016;Bilgiç & Şahin, 2019;Durgun, Uzunsoy, Tümer & Huysuz, 2019 Bölgesi'nin çok eski zamanlardan beri çok kültürlü bir topluma sahip olmasının yanında ülkenin sınır bölgesi olması ve dolayısıyla çok fazla göç almasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.…”

“…Kültürel duyarlılık ölçeği alt boyutlarını incelediğimizde alt boyut puanları; etkileşime katılım 27.9±3.2, farklılıklara saygı duyma 24.7±3.1, etkileşimde özgüven 11.8±1.6, etkileşimden zevk alma 11.9±2.0, etkileşime özen gösterme 11.8±1.6 şeklinde ortalamanın üstünde olduğu saptanmıştır. Literatür taraması yapıldığında hemşirelik ve sağlık bölümü öğrencilerinin kültürel duyarlılık alt ölçeklerinden benzer şekilde ortalamanın üstünde olduğu görüldü (Aktaş vd., 2015;Choi & Kim, 2018;Bulduk vd., 2017;Bulduk vd., 2011;Bilgiç & Şahin, 2019;Şahin vd., 2009). Literatürle benzer sonuçların alınması Choi ve Kim'in (2018) düşüncesine benzer şekilde hemşirelerde olduğu gibi sağlık teknikeri yetiştiren ilk ve acil yardım, anestezi ve diyaliz programlarında okuyan öğrencilerin kültürel duyarlılık düzeylerinin arttırılması için yapılacak çalışmaların önemli olduğunu düşündürmektedir.…”

“…Literatürde kültürel duyarlılık ile etnik merkezciliğin arasında negatif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Bu çalışmalarda kültürel duyarlılık eğitimi almış olsa dahi etnik merkezcilik ve ayrımcılık konusunda doğru yaklaşımlar ve eğitimler verilmediği takdirde etkili kültürel bakımı sağlamak mümkün olamayacağı belirtilmektedir (Allen, 2010;Bilgiç & Şahin, 2019;Jirwe, Emami & Gerrish, 2015). Bizim çalışmamızda da benzer şekilde kültürel duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeyleri arasında negatif yönlü ilişki bulunmuştur (r:-0.369**p:0.000).…”