Hastanelere Aşı Dağıtımı İçin Uygun Rotaların Belirlenmesi: Ankara İli Örneği

Abstract

Çin’in Wuhan kentinde başlayıp tüm dünyaya yayılan COVID-19 salgını ile birlikte geleneksel uygulamalarda değişiklikler yaşanmaya başlamış ve bu gelişmelerle paralel olarak yeni problemler ortaya çıkmaya başlamıştır. COVID-19 salgınıyla ortaya çıkan bu problemler, araştırmacıların ilgisini çeken konular arasında yer almaktadır. Hem ülkemizin hem de dünyanın bu salgınla başa çıkabilmesi için tüm nüfusun aşılanarak toplum bağışıklığının sağlanması önem kazanmaktadır. Aşılanacak kişi sayısındaki artışla beraber, hastanelerin aşı kapasitelerinin belirlenmesi, aşı uygulaması yapılacak hastanelerin seçilmesi, hastanelere aşı dağıtım rotalarının belirlenmesi gibi yeni problemler karşımıza çıkmaktadır. Araç rotalama problemi ilk olarak 1950’li yıllarda literatürde yerini almaya başlamış ve günümüzde farklı varsayımlar altında yeni problem için uyarlanabilen, gelişmeye açık bir problem alanı olarak görülmektedir. Bu çalışmada, aşıların bir dağıtım merkezinden uygulama yapılacağı hastanelere en kısa sürede, minimum maliyet altında taşınmasının sağlanması amacıyla bir matematiksel model önerisinde bulunulmuştur. Bu problem için, literatürde yer alan araç rotalama problemi modelleri kullanılarak yeni bir matematiksel model önerisi yapılmıştır. Geliştirilen modelin etkinliğini analiz etmek için Ankara ili için bir uygulama yapılmış ve oluşturulan problem GAMS 24.1.3 programında kodlanarak çözülmüştür. Problemin çözümünde elde edilen sonuçlar değerlendirilerek, hastaneleri ziyaret edecek araçların minimum maliyetli rotaları belirlenmiştir.