Gümüşhane’ Deki̇ Tari̇hi̇ Konaklarin Mi̇mari̇ Özelli̇kleri̇

Yaşar, Şekip Şadiye; Fidan, Muhammed Said; Yaşar, Mehmet

doi:10.22531/muglajsci.283621

Cited by 1 publication

(3 citation statements)

References 1 publication

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Böylece, erkek çocuğa zarar verecek Kara İye, şaşırtılıp ondan kurtulmuş olunur. Aynı maksatla erkek çocuğun saçı uzatılarak ona kız süsü verilir [2]. Kalafat'ın toplumsal cinsiyet odağında burada vurguladığı tam da çalışmadaki savla birebir ilgilidir.…”

Section: Introductionunclassified

“…Feriştah'tan veya cinlerden çocukların korunması için, onlara çirkin isimle, köpek türünden hayvan isimleri, çör-çöp gibi isimler konulur. Çocuk dünyaya gelirken, o anda kapının önünden geçen hayvanın isminin konulduğu da olur [2]. Hazarlarda yaşamayan erkek çocuklarına entari giydirilir, küpe takılır.…”

Section: Introductionunclassified

“…Bazı ailelerde, erkek çocukları öldükleri için, erkek çocuklarının ismini kötü bir şeyin ismini koyarlar. Örneğin Çalme, Hazara dilinde tezek demektir [2]. Uygur Türklerinde, art arda kız çocukları olanlar, erkek çocukları olması için kız çocuklarına erkek ismi koyarlar.…”

Section: Introductionunclassified

See 2 more Smart Citations

Toplumsal cinsiyet açısından Saç Adağı: Kara İyeleri kandırmak

Çakir

2021

RumeliDE Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Toplumsal cinsiyet; bireyin doğuştan getirdiği biyolojik, fizyolojik ve genetik özellikleri ifade eden cins kavramının dışında doğduğu toplumda kendisine öğretilen beklendik ve istendik kültürel stereotip davranış, rol, görünüm ve sorumlulukları ifade eden bir kavramdır. Bu çalışmada, geçiş dönemlerinden doğum geleneği özelinde, genellikle erkek çocuğu doğmayan ya da uzun süre yaşamayan ailelerin çocuklarını yaşatmak için başvurduğu inanç ve ritüellerden biri olan saç adağı âdeti, toplumsal cinsiyet ve ritüel ilişkisi kapsamında incelenmiştir. Türk kültüründe çocuğa bazı koruyucu adların verilmesi, çocuğun türbeye adanması ya da başkasına satılması ritüeline rastlanır.Bu pratikle, Şamanizm'e göre bireye ve tabiata zarar verdiğine inanılan kötü ruhlardan bir başka ifadeyle kara iyelerden, yaşam eşiği olarak görülen yedi yaşına kadar, çocuğun korunarak yaşaması amaçlanır. Pratiği, toplumsal cinsiyet odağında tartışmaya değer kılan ise erkek çocuğun yaşaması için "kız çocuğu gibi" saçının uzatılmasıdır. Çalışmada, türbeye adanan fakat yedi yaşına girdiği hâlde maddi imkansızlıklar nedeniyle saçı ve kurbanı kesilemeyen, toplumsal cinsiyet algısına aykırı görünümü nedeniyle medyada gündeme gelen bir örnekleme yer verilmiştir. Zira geleneğin varlığı ya da sorgulanması bağlamla doğrudan ilgilidir. Sorgulanan gelenek, zamanın ve bağlamın ruhuna yanıt vermiyor, herkes tarafından bilinmiyorsa ister istemez "Bu ne biçim gelenek", "Böyle gelenek olmaz olsun" ya da "Bu zamanda böyle âdetler mi kalır?" gibi protest söylemi de beraberinde getirmektedir. Geleneğin reddi doğal olarak, geleneği besleyen dinamiklerin ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Çocuksuzluk olgusuyla iç içe olan bu ritüelde, günümüzde geleneğin herkes tarafından bilinmemesi, iletişim teknolojisinin gelişmesi, çocuksuzluk durumunda modern tıbba başvurulması, kentleşme, çocuk gelişimi hakkındaki farkındalık gibi birçok etken, geleneğin sorgulanmasına ve eleştirilmesine neden olmakta ve konuyu toplumsal cinsiyet tartışmaları odağına taşımaktadır.

show abstract

Section: Introductionunclassified