Fluvio-karstic evolution of the Taşeli Plateau (Central Taurus, Turkey)

Abstract

Uplift history is an important factor in the structural patterns and karstification of the Taşeli Plateau. The morphological development of the study area consists of five stages according to its sedimentation, rotation, uplift, and climatic properties. (1) Shallow carbonates accumulated during the Early Miocene. (2) An emersion and drainage network developed as a result of the compressional neotectonic regime in the Late Miocene. (3) Dense joint systems were formed due to the ~40° clockwise rotation of the eastern limb of the Isparta Angle. (4) The climate of the study area changed as a result of rapid uplift from Late Pliocene to Early Pleistocene. This caused the formation of dry valleys, underground karstification on the plateau surface, and headward erosion of rivers in the southern part of the area. (5) In the last stage, the plateau surface was densely covered by solution dolines and the dry valley network turned into relict valleys due to expanding extensional cracks during Pleistocene.

Toros Polyelerinin Morfometrik Özellikleri

“…Jeomorfolojik birimlerin alan ve çevre uzunluk değerleri ve bu değerler aracılığıyla hesaplanan dairesellik indisi değerleri yerşekillerinin geometrileri hakkında fikir veren diğer bir parametredir (Goudie, 2003;Öztürk, 2020). Uzama oranında olduğu gibi, dairesellik indisinin 1 olması şeklin daire biçiminde olduğunu gösterirken, 1'den uzaklaşması şekilde biçimsel bozulmanın arttığına yani daha düzensiz bir biçim aldığına işaret etmektedir (Şekil 8).…”

Silifke - Gülnar Platosunda (Orta Toroslar) Paleovadi Sistemlerinin Yüzey Karstlaşması Üzerine Etkisi

“…analizlerin en önemli özelliklerinden biri bölgenin ayrıntılı incelemesi sonucu beklenmedik gözlemleri ortaya çıkarması ve yeni hipotezleri harekete geçirmesidir (Ford & Williams, 2007). 1960'lara kadarki karstlaşma sonucu meydana gelen şekillerin ilk bakışta kaotik ve rastlantısal geliştiği varsayımı, morfometrik araştırmalar sayesinde değişmiştir (Day, 1976;1983;Denizman, 2003;Ford & Williams, 2007;Telbisz, 2010;Bočić vd., 2015;Öztürk vd., 2018a;2018b;Şimşek vd., 2019;Öztürk, 2020).…”

“…Plato karakterindeki yüksek karstik bölgeler yeraltı drenajı ile temsil edilir, bu yüzden sadece yüzey suları ile şekillenebilen flüviyal vadilerin bölgeye yabancı unsurlar olduğu hemen dikkat çeker (Bögli, 1980). Bugün pasif olan bu vadiler çeşitli çalışmalarda relikt vadi, fosil vadi, paleovadi, paleokarstik vadi ve kuru vadi olarak tanımlanmışlardır (Day, 1983;Doğan, 2002b;Monod vd., 2006;Benac vd., 2013;Sauro, 2013;Öztürk, 2020). Bu vadi sistemlerinin oluşumu şu şekilde gerçekleşebilmektedir: Geçmişte farklı iklim koşullarında oluşup sonrasında flüviyal aktivitesini kaybedebilir ya da etkili olan tektonik hareketler sonucu bölgenin yükselmesi veya ilerleyen zaman içerisinde kireçtaşındaki yarık ve çatlakların genişlemesi gibi nedenlerle yüzey akışının yeraltına inmesi sonucunda fosil olarak kalarak, eski drenaj ağının parçalarını oluşturabilirler (Güldalı, 1976;Atalay, 1987;Waltham vd., 1997;Gunn, 2004).…”

“…(örn. Doğan & Özel, 2005;Erol, 2001;Monod vd., 2006;Şener & Öztürk, 2019;Öztürk, 2020). Yapılan çalışmalar Seyran Dağları, Ermenek ve Taşeli Platoları ile Yukarı Kızılırmak Havzası gibi sınırlı alanları kapsamaktadır.…”

GIS Based Analysis of Doline Density in Sivas Gypsum Karst (Turkey)

“…GİRİŞ Karstik bölgelerdeki yüzey şekillerini oluşturan ve karstlaşma olarak isimlendirdiğimiz süreç, temel olarak karbonatlı (kireçtaşı, mermer, dolomit) ve evaporitik kayaçlar (jips, kaya tuzu) üzerinde çözünme denetiminde gerçekleşen bir olaydır (Erinç, 2001;Williams, 2004). Karstlaşmaya bağlı olarak karstik alanlar lapya, düden, dolin, polye gibi yüzey şekilleriyle kaplıdır ve bu şekiller herhangi bir alanın jeomorfolojik ve tektonik evrimini anlamak için önemli kayıtlar olarak kabul edilirler (Ekmekçi & Nazik, 2004;Öztürk, 2020;Öztürk vd., 2017a;Şimşek vd., 2020). Çapları birkaç metreden 1 km'ye kadar değişen dairesel ya da yarı dairesel şekiller olan dolinler Dinar ve Toros Dağları gibi orta enlemlerdeki ılıman kuşakta yer alan kıvrımlı karstik arazilerin karakteristik şekillerindendir (Ford & Williams, 2007;Gams, 2000;Öztürk vd., 2018a).…”