Finansiranje razvoja lokalnih zajednica u Republici Srpskoj

Abstract

Naučni časopis za ekonomiju -04/12 20 UVOD Kao i cijelo društvo, i lokalna samouprava u Republici Srpskoj je u procesu transformacije. Planska privreda i dogovorna ekonomija zamijenjene su tržišnom privredom i konkurentskom ekonomijom, jednopartijsko uređenje zamijenjeno je višepartijskim i pluralističkim političkim sistemom, a društveni odnosi postali su u cjelini manje rigidni i više elastični.Prelaz se odvija u više sfera, počinje u normativnoj, a realizuje se u stvarnoj, koja je višedimenzionalna i višestruko uslovljena nizom socijalnih, političkih, kulturnih, ekonomskih i drugih faktora. U normativnom pogledu, reforma lokalne samouprave u Republici Srpskoj počela je donošenjem Zakona o lokalnoj samoupravi 1999. godine, a nastavljena donošenjem novog Zakona o lokalnoj samoupravi 2004. godine.Iako je s početkom procesa tranzicije ekonomski položaj lokalnih zajednica bio drastično pogoršan, broj njihovih nadležnosti nije suštinski smanjen. One su izgubile samo ona ovlaštenja koja su proizlazila iz prirode osnovnog svojinskog odnosa u socijalizmu: prestale su kontrolisati lokalnu privredu i imenovati direktore lokalnih državnih preduzeća. Ostale su sve njihove obaveze u pogledu komunalnog razvoja, opštinskih inspekcija, socijalne i dječije zaštite, predškolskog vaspitanja i osnovnog i srednjeg obrazovanja, primarne zdravstvene zaštite, sporta, turizma, zaštite okoline, protivpožarne zaštite, itd.Zakon o lokalnoj samoupravi iz 2004. godine je usvojio uobičajenu podjelu opštinskih nadležnosti na samostalne i prenesene nadlež-nosti, a one samostalne, koje sačinjavaju najveći dio opštinskih poslova, sistematizovao je na jasan i pregledan način u dvije grupe -u regulatorno-upravljačke i u uslužne.Pravi obim opštinskih nadležnosti može se sagledati tek kada se one izlože u pojedinostima i kada se predoči šta je sve potrebno za njihovo ostvarivanje. Tek tada se vidi da opštine -naročito urbani centri s razvijenom infrastrukturom i zahtjevnim građanstvom -moraju raspolagati značajnim fi nansijskim i materijalnim sredstvima i kvalitetnim kadrovskim potencijalom da bi mogle da realizuju sve ono što im zakon daje u nadležnost. Istovremeno, ruralne opštine trebaju velika sredstva da razviju svoju infrastrukturu i zadrže stanovništvo u odlijevanju prema gradovima koji nude viši društveni standard i bolje javne usluge.Finansiranje lokalnog razvoja nije jednostavna stvar. Bez obzira na to da li se radi o budžetskim sredstvima, donacijama, kreditima ili o nekom od oblika javno-privatnog partnerstva, pronalaženje i skladno kombinovanje izvora fi nansiranja za implementaciju razvojnih projekata predstavlja jedan od najvećih izazova lokalnog razvoja.Finansiranje nije rutinska stvar, pa su kvalitetno planiranje i pragmatična rješenja i inovativni odgovori na probleme i izazove lokalnog razvoja presudan faktor koji odvaja uspješne od neuspješnih. Efektivna implementacija kompleksnih razvojnih projekata Miroslava Grujić-Kalkan * Finansiranje razvoja lokalnih zajednica u Republici Srpskoj Rezime Postojeća koncepcija fi nansiranja lok...