Fi̇nansal Ri̇sk Yöneti̇mi̇nde Türev Ürün Kullanimi: Bist İmalat Sektöründe Faali̇yet Gösteren Fi̇rmalar Örneği̇

Abstract

Bu çalışmada, Borsa İstanbul'da imalat sektörü içerisinde yer alan 65 işletmenin 2017 ve 2018 yıllarının mali tablo ve dipnotları incelenerek; finansal risk yönetiminde uyguladıkları politikalar, ticari faaliyetlerini yürütürken karşılaştıkları finansal riskler, karşılaşılan risklere karşı türev ürünle ne ölçüde kullandıklarıı ve hangi risk karşısında hangi türev ürünü kullandıkları analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, faiz oranı riski, kur riski, kredi riski ve likidite riski firmaların en sık maruz kaldıkları finansal riskler olduğu gözlemlenmiştir. Bu kapsamda işletmelerin en çok, kur riski karşısında türev ürün kullandıkları ve kullandıkları bu türev ürünün vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri (forward) olduğu görülmüştür.

Sermaye Yoğunluğunun Pay Getirileri Üzerindeki Uzun Dönem Etkisi: Türkiye’de İmalat-Sanayi Sektöründe Bir Araştırma

“…Bankaların piyasa değerleri ile risk amacı ile türev ürün kullanımı arasında nedensellik ilişkisine rastlanılmamıştır. Alsu (2019) yapmış olduğu çalışmada, Borsa İstanbul'da imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal risk politikalarını, yürütmüş oldukları ticari faaliyetler sırasında karşılaşılan finansal riskleri ile bu finansal riskler karşısında ne ölçüde ve hangi türev ürünlerin kullanıldığını araştırmıştır. Veri olarak 65 firmanın 2017-2018 yıllarına ait mali tablo ve dipnotlardan faydalanılmıştır.…”

Finansal Piyasaların Evrimi: Bankacılık, Risk Yönetimi, Piyasa ve Kurumlar

“…Ayrıca döviz kuru ve faiz oranlarında meydana gelen değişimlerden ortaya çıkan risklere karşı fazla duyarlı olan şirketlerin daha fazla türev ürün kullandığı sonucuna ulaşmışlardır. Alsu (2019), Borsa İstanbul'da hisse senetleri işlem gören ve imalat sektöründe faaliyet gösteren 65 şirketin 2017-2018 yıllarına ait mali tablo ve dipnotları inceleyerek finansal risk yönetiminde uyguladıkları politikalar, ticari faaliyetlerini yürütürken karşılaştıkları finansal riskler, karşılaşılan risklere karşı türev ürünle ne ölçüde kullandıkları ve hangi risk karşısında hangi türev ürünü kullandıklarını araştırmıştır. Araştırma sonucunda, faiz oranı riski, kur riski, kredi riski ve likidite riski şirketlerin en fazla maruz kaldıkları finansal riskler olduğunu belirlemiştir.…”

“…Literatürde, özellikle Türkiye özelinde, Yücel vd. ( 2007) İMKB 100 Endeksi'nde yer alan finansal olmayan 67 şirketin türev ürünü karşılaşılan hangi riskler için kullandıklarına ilişkin çalışmaya, Alsu (2019) 65 şirketin 2017 ve 2018 yıllarına ait verileri ile karşılaştıkları risklere karşı ne ölçüde türev ürün kullandıkları ve hangi risk karşısında hangi türev ürünü tercih ettiklerine ilişkin çalışmaya, Aksoy (2021) Borsa İstanbul işlem gören ve imalat sektöründe faaliyet gösteren 176 şirketin 2014-2018 yıllarına ait verileri ile işletmenin maruz kalabileceği risklerin türev ürün kullanımına etkisine ilişkin çalışmaya, Çankaya ve Güçver (2019) Borsa İstanbul'da işlem gören ve imalat sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin 2007-2016 yılları arasına ait verileri ile finansal risk yönetiminde türev ürün kullanımının belirleyicilerine ilişkin çalışmaya, Akkaynak ve Yıldırım (2019) BİST 100'de yer alan bankaların türev ürün kullanımının risk ve karlılık ile ilişkisine yönelik çalışmalara rastlanılmıştır. Bu çalışmada ise Borsa İstanbul'da hisse senetleri işlem gören ve imalat sektöründe faaliyet gösteren ve türev ürün yatırımı bulunan 71 şirketin 2012-2021 yılları arasına ait verileri kullanılarak türev ürün yatırımı ile likidite riski arasındaki ilişki araştırılmıştır.…”

Borsalarda Finansal Türev Ürün Endeksi Geliştirilmesi: EDAS Yöntemi Uygulaması(Development of Financial Derivative Product Index in Stock Exchanges: An Ampirical Analysis of EDAS Method)

“…Bu durum yeni pazarların oluşması ve karşılaşılan risklerin çeşitlenmesi gibi sonuçları ortaya çıkarmıştır (Köksal, 2017). Firmalar ticaret faaliyetlerini yürütürken likidite, faiz, döviz kuru ve hammadde riski gibi pek çok risk çeşidiyle karşı karşıya kalabilmektedir (Alsu, 2019). Yatırımcıların karşılaştıkları risklerden kendilerini koruma ihtiyaçları doğrultusunda piyasalarda finansal türev araçları kullanılmaya başlanmıştır (Aktuna, 2010).…”

“…Güzel (2018), faiz gelirinin üstünde getiri elde etmek isteyen yatırımcıların başvuracağı opsiyona dayalı finansal türev ürünlerin kullanılma şekli ve kazanç alternatifleri incelenmiştir. Alsu (2019), Borsa İstanbul'da imalat sektöründe faaliyet gösteren 65 firmanın mali tabloları yardımıyla finansal risk yönetiminde uyguladıkları türev araçları incelemiştir. Yapılan araştırmada işletmelerin en çok karşılaştıkları finansal risklerin faiz oranı, kur, kredi ve likidite riski olduğu görülmüştür.…”