Farklı Bakış Açılarına Göre Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi

Abstract

Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan açık uçlu soru formlarıyla elde edilmiş ve tümdengelim yoluyla analiz edilmişlerdir. Öğretmen, öğrenci ve velilere göre, aileden kazanıldığı düşünülen başlıca değerler, saygı, sevgi, dürüstlük, yardımseverlik ve hoşgörü değerleridir. Katılımcıların tümüne göre, okulda kazanıldığı düşünülen değerler, sorumluluk ve duyarlılık değerleridir. Veliler, genellikle, okuldan akademik başarıyı destekleyecek değerler (düzenli ve planlı olma, iş birliğine yatkınlık gibi) kazandırılmasını beklemektedirler. Değer edinme yaklaşımı olarak bütün katılımcıların öğretmenin rol-model olması, yaşantısıyla ve davranışıyla örnek olması gerektiğini vurguladığı görülmektedir. Öğretmenler doğrudan aktarımı kullanmadıklarını belirtseler bile, öğretmen adaylarının gözlemlerine göre öğretmenler en çok telkin etme yaklaşımını kullanmaktadırlar. Bununla birlikte öğrencilerin ve velilerin bekledikleri yöntemler arasında da telkin etme yaklaşımı yer almaktadır. Sonuç olarak, değerler eğitiminde aile katılımı ve öğrencinin aktifliği önemlidir. Katılımcı sayısının genişletilmesi ve katılımcı kitlenin zenginleştirilmesi önerilmektedir.

Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine Yönelik Sınıf İçinde ve Dışında Gerçekleştirdikleri Faaliyetlerin İncelenmesi

“…However, the study also notes that some participants used suggestion approach in the process of transferring values. Many studies have indicated that teachers use suggestion approach in the process of transferring values (Yıldırım, Becerikli ve Demirel, 2017;Çengelci, Hancı ve Karaduman, 2013;Katılmış, 2017).…”

“…Bununla beraber araştırmada, bazı katılımcıların değerlerin kazandırılması sürecinde telkin yaklaşımını kullandıkları saptanmıştır. Öğretmenlerin, değerlerin kazandırılması sürecinde telkin yaklaşımını kullandıkları birçok araştırma ile tespit edilmiştir (Yıldırım, Becerikli ve Demirel, 2017;Çengelci, Hancı ve Karaduman, 2013;Katılmış, 2017). Değerlerin kazandırılma sürecinde etkisinin zayıf olduğu düşünülen telkin yaklaşımının (Ekşi ve Katılmış, 2016) yoğun olarak kullanılmasının nedeni ise gerek kullanımını kolay olduğunun düşünülmesi gerekse öğretmenlerin kendi öğrencilikleri zamanında en fazla gördükleri yaklaşım olmasından kaynaklanmaktadır.…”

“…Velilerin, okullarda gerçekleştirilen değerler eğitimine yönelik faaliyetlere gerekli desteği tam anlamıyla vermemeleri veya verememeleri, üzerinde çok ded ciddi düşünülmesi gereken bir vakadır. Çünkü bu sonuca, konu ile ilgili gerçekleştirilen bazı araştırmalarda da ulaşılmış ve bu çalışmalarda ailelerin, değerler eğitiminde sorumluluk almalarının gerekli olduğu vurgulanmıştır (Fidan, 2009;Katılmış ve Balcı, 2017;Kıncal, 1991;Sürmeli, 2014;Yıldırım, Becerikli ve Demirel, 2017;Yazıcı, 2006). Değerler eğitimi ile ilgili alan yazında da vurgulandığı gibi öğrencilerin, değerleri edinmeleri üzerinde aile, öğretmen, okul ve içinde yaşanılan çevrede gerçekleşen sosyal ilişkiler yani kısaca öğrencinin yaşamında yer alan bütün unsurlar belirleyici olmaktadır (Ekşi ve Katılmış, 2020).…”

Views of Physical Education Teachers on Values Education

“…Çelikkaya and Filoğlu [25] state that for teachers, families and teachers come first in the teaching of values, followed by the environment, school and other factors. In a study conducted with primary school teachers, Yıldırım (2009) reported that teachers thought values should be taught first in the family, then in schools [26]. Balcı and Yanpar Yelken [27] stated that teachers included value education in social sciences and Turkish lessons the most.…”

Türkiye ve Avustralya Sosyal Bilgiler 5. Sınıf Öğretim Programlarının Değerler Eğitimi Bağlamında Karşılaştırılması

“…Literatürde değerler eğitiminin farklı boyutlarına odaklanan araştırmalara rastlamak mümkündür. Öğretim programlarını ya da ders kitaplarını değerler eğitimi bağlamında inceleyen araştırmalar (Aral ve Kadan, 2018;Çekin, 2012;Indriani, 2017;Özdemir, 2017;Pehlivan, Aydın ve İnnalı, 2017;Şahin ve Başgül, 2018), değerler eğitimiyle ilgili öğretmen, okul yöneticisi, veli ve öğrenci görüşlerini ortaya çıkarmayı amaçlayan araştırmalar (Akbaba, Kılcan ve Çepni, 2013;Özdemir, Boydak-Özan ve Akgün, 2017;Uzun ve Köse, 2017;Yazar, Özekinci ve Lala, 2017;Yıldırım, Becerikli ve Demirel, 2017) değerler eğitiminde öğretim yöntem ve teknikleriyle ilgili araştırmalar (Çelik ve Buluç, 2018;Fahyuni ve Bandono, 2017;Johansson, Brownlee, Cobb-Moore, Boulton-Lewis, Walker, ve Ailwood;Kaya, Günay ve Aydın, 2016), değerler eğitiminin öğrenciler üzerindeki etkilerini inceleyen araştırmalar (Bakan ve Şahin, 2018;Tulunay-Ateş, 2017) bunlardan bazılarıdır. Bu araştırmalar değerlendirildiğinde değerler eğitimiyle genellikle Türkçe, din kültürü ve ahlak bilgisi, tarih, hayat bilgisi ve sosyal bilgiler gibi derslerin ilişkilendirildiği görülmektedir.…”