Extreem luid & ongelooflijk ver weg

Abstract

An, een jonge vrouw die is opgenomen in een behandelsetting voor patie¨nten met persoonlijkheidsproblemen, lijkt haar hoofd te verliezen na een ruzie met haar vriend. Oskar Shell, het negenjarige personage uit de roman 'Extreem luid & ongelooflijk dichtbij' van Jonathan Safran Foer, probeert de plotse dood van zijn vader te verwerken. Beiden vertonen problemen die kunnen begrepen worden vanuit een focus op mentaliseren. Een kort verslag van drie psychotherapiesessies met An illustreert hoe patie¨nten kunnen worden geholpen om hun vermogen om te mentaliseren te versterken. InleidingIn 'Extreem luid & ongelooflijk dichtbij', de tweede roman van Jonathan Safran Foer (2005), ontmoeten we de negenjarige Oskar Shell, wiens vader gedood werd bij de aanslag op het World Trade Center. Doorheen het boek probeert Oskar betekenis te geven aan de dood van zijn vader, en vooral ook aan zijn eigen gedrag onmiddellijk voorafgaand aan de ramp. Vader probeerde, vlak voor de toren instortte, telefonisch contact te zoeken met zijn zoon.Oskar was thuis en hoorde vaders berichten op het antwoordapparaat, maar nam de telefoon niet op. Hij houdt dit voor iedereen verborgen. Het daaropvolgende jaar is Oskar gedreven op zoek naar een slot, het slot waarop de sleutel past die hij in vaders kast vond. Op deze zoektocht ontmoet hij mensen van allerlei slag. Velen van hen worstelen met een verleden dat ze niet kunnen achterlaten en vertellen Oscar hun verhaal. Maar zijn 'slot' -het antwoord op zijn vraag -blijft onvindbaar.Oscars onvermogen om zijn verlies te verwerken krijgt -via brieven geschreven door zijn grootmoeder en grootvader -een intergenerationeel perspectief. Zijn grootvader ontvluchtte Europa nadat hij bij het bombardement op Dresden zijn zwangere geliefde verloor. Jaren later ontmoet grootvader de zus van zijn vroegere geliefde in New York en zij trouwen. Tegen die tijd is zijn geest al vermorzeld door de traumatische herinneringen aan Dresden. Hij verloor e´e´n voor e´e´n alle woorden, beginnend met het woord 'Anna', de naam van zijn verloren geliefde. Nu spreekt hij geen woord meer, is letterlijk met stomheid geslagen. Oskars grootouders bouwen een krampachtige relatie op die gedoemd is te mislukken. Wanneer grootmoeder zwanger is, 'verdwijnt' grootvader: hij vlucht. Oskars vader groeit dus zelf 'vaderloos' op. Hij heeft geen weet van en zal nooit weet hebben van de talloze brieven die zijn onbekende vader hem schreef.De rode draad in dit boek is verlies en onvermogen om te rouwen en om verlies betekenis te geven. Ook de lezer wordt direct geconfronteerd met dit onvermogen betekenis te geven: er staan mysterieuze foto's in het boek, pagina's met e´e´n enkele zin en woorden die rood omcirkeld zijn. Je hebt daarbij het gevoel dat je iets moet zien, dat de foto's en de rood omcirkelde woorden aanwijzingen zijn die je moet begrijpen. Er zijn cijferreeksen