Effect of Some Chemical Treatments on Dormancy Breaking and Germination of Black Elderberry (Sambucus nigra L.) Seeds

Abstract

Çoğu bitki türünde tohumda dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi amacıyla çok çeşitli fiziksel ve kimyasal uygulamalara yaygın olarak başvurulmaktadır. Bu çalışma konsantre nitrik asit (%68), konsantre sülfürik asit (%98) ve gibberellik asidin siyah mürver (Sambucus nigra L.) tohumlarında dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Doğadan toplanan siyah mürver tohumları farkı sürelerde (0, 15, 30, 60 ve 90 dakika) sülfürik ve nitrik asitte bekletildikten sonra farklı dozlarda (0, 500, 1000 ve 2000 ppm) gibberellik asit çözeltisinde 24 saat tutulmuşlardır. Siyah mürver tohumları iklim odasında çimlendirme denemesine alınmış ve çimlenme oranı, kökçük ve sürgün uzunluk ve ağırlıkları belirlenmiştir. Siyah mürver tohumlarının 15 dakikadan daha uzun süre derişik sülfürik asitte bekletilmesiyle çimlenme oranı ve fide gelişimi çok büyük ölçüde gerilemiştir. Siyah mürver tohumlarının konsantre nitrik asitle muamele edilmesi kontrol tohumlarına göre çimlenmeyi ve fide gelişimini şiddetli derecede azaltmıştır. Gibberellik asit uygulaması nitrik asitle ön muameleye tabii tutulmuş siyah mürver tohumlarında hiçbir olumlu etki yapmamıştır. Ancak, 15 dakika sülfürik asitte tutulan siyah mürver tohumları 500 ppm gibberellik asit çözeltisinde 24 saat bekletilince %100 çimlenme oranına ulaşılmış ve fide gelişimi artmıştır. Bu bulgular siyah mürver tohumlarında fiziksel ve fizyolojik dormansinin birlikte etkili (birleşik dormansi) olduğunu ifade etmektedir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, siyah mürverde dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi açısından tohumların önce 15 dakika derişik sülfürik asitte tutulması ve daha sonra 24 saat süreyle 500 ppm gibberellik asit çözeltisinde bekletilmesi önerilebilir.

Effect of Some Chemical Treatments on Dormancy Breaking and Germination of Black Elderberry (Sambucus nigra L.) Seeds

“…Çalışmada bitkisel materyal olarak, ülkemizde Kuzey Anadolu'da doğal yayılış gösteren siyah mürver bitkisinin tohumları kullanılmıştır. Sakarya ili merkez ilçesinde doğal floradan 2018 yılı Ekim ayında toplanan siyah mürver tohumları çimlendirme denemesine alınmadan önce yüzey sterilizasyonuna tabi tutulmuştur (Odabaş, 2020). Bu amaçla tohumlar %70'lik alkol içinde 30 saniye tutulduktan sonra, %25'lik sodyum hipoklorit (NaOCl) çözeltisinde 30 dakika bekletilmiş ve 3 kere distile suyla çalkalanarak sterilizasyon işlemi gerçekleştirilmiştir (Açıkgöz, 2018).…”

“…İçlerine çift kat Whatman No.1 filtre kâğıdı yerleştirilmiş petriler deneme öncesinde 115ºC'de etüvde sterilize edilmiştir. Her birine 10'ar tohum konulan petri kaplarına 10 ml distile su ilave edilerek, 16 saat ışık/8 saat karanlıkta 22 ºC sıcaklıkta iklim odasında bekletilmişlerdir (Odabaş, 2020).…”

“…İçerdiği yüksek düzeydeki polifenoller, flavanoidler ve antosiyaninler nedeniyle son yıllardaki çoğu araştırmalarda meyvelerinin antioksidan ve antikanserojen kaynağı olduğu ifade edilmiştir (Atkinson ve Atkinson, 2002;Miraj, 2016). Bitkinin bütün kısımları bronşit, nezle, öksürük, grip, üst solunum, deri ve viral enfeksiyonların tedavisinde ve ağrı kesici, idrar söktürücü ve iltihap giderici olarak kullanılmaktadır (Zakay ve ark., 2004;Odabaş, 2020).…”

“…Bu yüzden, tohumda dormansinin kırılarak çimlenme oranının artırılması ve çimlenmenin daha kısa sürede gerçekleşmesi için bazı işlemlerin yapılması gerekli olmaktadır. Buna karşılık, siyah mürverde tohum dormansisinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi konusunda ülkemizde hiçbir çalışma mevcut değildir ve uluslararası literatürdeki çalışma sayısı da yok denecek kadar azdır (Odabaş, 2020). Bu çalışma, ülkemiz doğal florasından toplanan siyah mürver tohumlarında dormansinin kırılması ve çimlenmenin teşvik edilmesi konusunda yürütülen ilk araştırma olma özelliğine sahiptir.…”

Rooting of black elderberry (Sambucus nigra L.) by treating of indole-3-acetic acid

“…Today, there are industrially produced elderberry-based pharmaceutical products (Ulbricht et al, 2014;Porter and Bode, 2017). However, the whole part of the plant is used for bronchitis, cold, cough, upper respiratory tract diseases, pain reliever, diuretic, and anti-inflammatory (Zakay et al, 2004;Odabaş, 2020).…”