Edward Bond, Sandalye Oyunları, Biyopolitika, Michel Foucault, İktidar

Abstract

Edward Bond, hem geliştirmiş olduğu akılcı tiyatrosuyla hem de oyunlarında ele aldığı konu ve çizdiği karakterlerle çağdaş İngiliz tiyatrosuna yön veren ve kendinden sonraki yazarları en çok etkileyen özgün yazarlar arasında yer alır. İlk oyunu Papa'nın Düğünü (1962) ile son oyunu Dea (2016) arasında şimdiye değin elliyi aşkın eser bırakan Bond çağdaş toplumların en büyük sorunu olarak gördüğü şiddeti hiç bıkmadan ve usanmadan dile getirmiştir. Edward Bond'un Alt Oda, Sandalye ve Hiçbir Şeyim Yok başlığını taşıyan oyunlarından oluşan Sandalye Oyunları iktidar sorunu ile ilgilidir. Sandalye Oyunları 2077 yılında geçmektedir ve totaliter devlet aygıtlarının baskısı altında yaşayan insanların tek taraflı yönetildiği toplumsal ortam oyunda onları çevreleyen biyopolitik gerçeklik üzerinden izleyicilere sunulmaktadır. Sandalye Oyunları'nda insanlığın sonraki kuşaklarını oluşturacak bireyler, kendi yaşamları üzerinde söz sahibi olamayacak denli tutsak durumda gösterilmektedir. Bu yönü ile oldukça karamsar bir tablo çizen Bond, her oyununda olduğu gibi, küçük bir iyimserlik ışığı yakmakta ve izleyicileri 2077 yılında meydana gelebilecek durumlar üzerine düşündürterek onlara köprüden önceki son çıkışı göstermeye çalışmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Edward Bond'un Sandalye Oyunları'na yön veren totaliter toplumsal sistemi ortaya koyarak yazarın distopik yönlerini öne çıkardığı biyopolitik iktidar mekanizmalarının yaratmış olduğu bu kaos ortamını ve bundan kaçış yollarını aralamaktır ve gün yüzüne çıkarmaktır. Bu bağlamda, oyunlar incelenirken Michel Foucault'nun ve Zygmunt Bauman'ın düşünceleri dolayımında biyopolitika kavramı ele alınmakta ve Edward Bond'un karamsarlıkla ördüğü kaçış alanı yakalanmaya çalışılmaktadır.