Dijital Aktivizm: Change.org Kampanyaları Üzerine Bir Analiz

Abstract

Öz İnternet ve yeni iletişim teknolojileri, çağcıl dünyanın önemli gündem maddelerinden biridir. Toplumsal değişime yönelik etkili bir katalizör olarak kabul edilen internet, işi ve işin yapılma şeklini değiştirerek yeni bir düzenin kurulmasını sağlamaktadır. Yaşama dair tüm olay ve olgular, yeni dünyaya özgü bu yeni platform üzerinde varlık göstermektedir. Öyle ki internet, aktivizm hareketleri için de bir mecra görevi görmektedir. Aktivizm, en yalın ifadeyle bireylerin ve toplumların daha güzel ve daha iyi bir dünya ümidinden beslenen eylemciliktir. 'Dijital aktivizm' olarak adlandırılan yeni aktivizm anlayışı, birey ya da örgütlerin arzuladıkları toplumsal değişimi yaratmak amacıyla dijital ortamda gerçekleştirdikleri etkinlikleri tanımlamaktadır. Slaktivizm-slactivism-, kliktivizm-clictivism-, taraf olma/savunuculuk aktivizmi-advocacy-, hashtag aktivizmi-hashtag activism-, hacktivizm-hacktivism-, infoaktivizm-information activism-, maptivizm-maptivism-ve aplikasyon aktivizmi-apptivismgibi kavram ve etkinlikleri kapsayan dijital aktivizm aracılığı ile toplumsal değişim hareketleri farklı bir niteliğe bürünmektedir. Geniş kitlelere kolaylıkla ve hızla ulaşması, çok sesliliğe izin vermesi, farklı şekil ve yöntemlerle gerçekleştirilebilmesi, sosyal medya kanallarında çapraz paylaşılabilmesi dijital aktivizmin her geçen gün daha da yaygınlık kazanması sonucunu doğurmaktadır. Bu çalışma, dijital aktivizm kavramını mercek altına almakta ve söz konusu kavramı Change.org kampanyaları üzerinden analiz etmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel desende tasarlanmıştır ve betimsel analiz ile uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, belirli kategoriler oluşturularak yorumlanmış ve bulgulara ilişkin detaylar, çalışmanın sonuç kısmına yansıtılarak dijital aktivizme ilişkin çıkarımlar yapılmıştır. Çalışma, dijital aktivizmin Türkiye'deki yansımaları ve gelecek çalışmalara yönelik öneriler ile sonlanmaktadır.

Development Study of the Ideological Activity Scale in Social Media

“…Ölçek soruları sosyal medyada ideoloji, çevrim içi örgütlenme, dijital aktivizm gibi konuların incelendiği Güler & Sezgin, 2019;Davis, 2010;Alcides A. Velasquez Perilla, 2012;Kemal Eciyar, 2016;Greijdanus vd., 2020;Mccafferty, 2011;Gürel, E., & Nazlı, A. 2019 Literatür taraması, öğretmen ve akademisyen görüşleri neticesinde 70 soruluk bir taslak soru havuzu oluşturulmuş yeni medya alanında çalışan üç farklı öğretim üyesi görüşü doğrultusunda toplamda 34 soru bulunan "Sosyal Medyada İdeolojik Faaliyet" ölçeği (SMİF) için ölçek soru havuzu oluşturulmuştur.…”

İş Yaşaminda Akti̇vi̇zm: Yöneti̇ci̇leri̇n Akti̇vi̇zme Yöneli̇k Görüşleri̇ni̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇

“…Felsefi açıdan değerlendirildiğinde çok eski zamanlara ait bir geçmişi olmakla birlikte, günümüz toplumsal yaşamına yönelik bir nitelik kazanarak kitleselleşmesi 19.yüzyıl itibariyle gerçekleşmiştir (Gürel & Nazlı, 2019). Belirli konular üzerinden toplumun geneli üzerinde bilinç uyandırma, farkındalık yaratma ve harekete geçirme çabasını içeren aktivizm, ortaya konulan eylemlilik düzeyi olarak iki bağlamda ele alınmaktadır.…”

“…Aktivizm günümüz iş hayatına girerek, özellikle üst düzey yöneticilerin, doğrudan işleri ile ilgili olmayan konular ile ilgili kamusal bir duruş sergilemelerini ifade etmektedir (Melloni vd., 2019). Pazar odaklı olmayan stratejilerden ve geleneksel manada kurumsal sosyal sorumluluktan farklı olarak üst düzey yöneticiler açısından aktivizm, cinsiyet eşitsizliği, iklim değişikliği, ırkçı davranışlar veya kaynakların azalması gibi sosyal ve çevre ile ilgili birçok farklı konuya odaklanmayı gerektirmektedir (Chatterji & Toffel, 2019) Aktivizm ile ilgili çalışmalar genel olarak değerlendirildiğinde, gelişen sosyal iletişim kanallarının etkisiyle özellikle internet aktivizmi (Narmanlıoğlu, 2016;Yanık & Batu, 2019;Workman, 2012), dijital aktivizm (Chamakiotis vd., 2021;Furuncu, 2014;Gürel & Nazlı, 2019;Nerse, 2020;Turhan, 2017;Yegen, 2014) üzerinde yoğunlaşıldığı görülmektedir. Arklan & Kartal (2019) kurumsal sosyal sorumluluk ve aktivizm ilişkisini epistemolojik olarak ele aldıkları çalışmalarında örnek olaylar üzerinden durum değerlendirmesi yapmışlardır.…”

Istanbul Convention: A Discourse Analysis on the Opinions of Opponents to the Convention on Twitter

“…Anahtar kelimeler: Dijital aktivizm, Hashtag, İstanbul Sözleşmesi, Twitter, Söylem analizi Giriş İçinde bulunduğumuz 21. yüzyılda insanlar fikirlerini internet aracılığıyla daha hızlı bir şekilde dile getirip, aktivist hareketler için örgütlenebilmektedirler (Xiong vd., 2019). Bu açıdan bakıldığında aktivist hareketler, kişilerin yanlış olduğunu düşündüğü uygulamaları değiştirmeye ilişkin çabalarıdır (Gürel ve Nazlı, 2019). Fransızca "aktivisme" kelimesinden Türkçeye geçmiş bir kavram olup Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlükte (2020) ise etkincilik olarak adlandırılmıştır.…”

“…Dijital aktivizm birçok platformda kullanıldığı için çeşitli türleri bulunmaktadır. Bunlardan birisi olan hashtag aktivizmi harekete sebep olan görüşün başına hashtag işareti (#) konularak sosyal medya da sunulmasıdır (Gürel ve Nazlı, 2019). Berridge ve Portwood-Stacer'a (2015) göre hashtag kullanımı sosyal medya platformlarında bir bilgiyi paylaşmanın ve eyleme geçmenin en işlevsel yollarından bir tanesidir.…”