Determination of damage status of first generation of cotton bollworm [Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)] on cotton in Çukurova

Abstract

Çukurova’da pamuğun önemli zararlılarından biri de Yeşilkurttur. Çok sayıda doğal düşmanı olan ve mücadelesinde fazla kimyasalın kullanıldığı bu zararlı için, ülkemizde yapılmış bir ekonomik zarar eşiği çalışması yoktur. Bu amaçla çalışma, 2004 ve 2005 yıllarında Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alanlarında kontrollü şartlarda tülle kapatılmış kafeslerde yürütülmüştür. Kafeslere salım yapma amacıyla laboratuvarda Yeşilkurtun birinci dönem larva üretimi yapılmıştır. Beş larva yoğunluğu (2, 4, 6, 8, 10 larva) ile uygulama yapılmayan kontrolden (0 larva) oluşan 3 metrelik pamuk sırası üzerindeki deneme kafesleri, tesadüf blokları deneme desenine uygun olarak 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Dökülen tarak sayısı ve larva yoğunlukları arasında pozitif önemli bir ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca larvaların oluşturduğu ekonomik zarar incelenmiştir. Her iki yılda da kafeslere bırakılan larva sayısı arttıkça ürün kaybı da artmış, aralarında yüksek derecede doğrusal olan pozitif ilişkiler bulunmuştur. Elde edilen denkleme göre 2004 yılında ilaçlama maliyetini karşılayan larva sayısı 2.37 larva/3 metre ve 2005 yılında 1.56 larva/3 metredir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, teknik talimatta ilaçlama için verilen 2 larva/3 metre değerine oldukça yakın olarak bulunmuştur. Diğer ülkelerde yapılan çalışmalarda bulunan sonuçlar ve pamuk bitkisinin erken dönemdeki tarak zararını telafi etme gücü dikkate alındığında bu eşiğin muhafaza edilebileceği kanısına varılmıştır.