Determination of consumers’ attitude and behavior on food waste prevention: The case of İzmir

Abstract

Bu çalışmanın amacı, tüketicilerin gıda israfının önlenmesine yönelik tutum ve davranışlarını belirlemek ve gıda israfının azaltılması için öneriler geliştirmektir. Materyal ve Yöntem:Araştırmanın verileri, İzmir'de nüfusun en yoğun olduğu beş ilçede toplam 150 tüketici ile yüz yüze yapılan anketlerden elde edilmiştir. Kavramsal çerçeve, literatürde gıda israfına yönelik davranışlar üzerinde etkili olduğu belirlenmiş faktörler bir araya getirilerek geliştirilmiştir. Bu faktörleri değerlendirmek ve değişkenleri, gıda israfı davranışının ayrı ve bağımsız alt boyutlarını temsil eden yapılara ayırmak için faktör analizinden yararlanılmıştır.Araştırma Bulguları: Araştırmanın bulgularına göre, "kişisel", "ekonomik", "fayda", "planlama" ve endişe" isimlendirilen faktör gruplarıdır. En fazla taze meyve ve sebze israf edilirken, kırmızı et ve et ürünleri israf edilmemektedir.Sonuç: Tüketiciler gıda israf ettiklerinin farkında ve kişisel olarak bunu azaltmanın yollarını denemeye istekli bulunmuştur. Elde edilen sonuçlar, tüketicilerin gıda israf etmeme davranışını geliştirebilmesi için bazı önerilerin oluşturulmasına rehberlik etmiş ve bu önerilere makalede yer verilmiştir.

Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümlerindeki Gıda İsrafı Eğitiminin Değerlendirilmesi (Evaluation of Food Waste Education in Gastronomy and Culinary Arts Departments)

“…Son yıllarda gıda israfının ulusal literatürde birçok araştırmaya konu olduğu görülmektedir (Karakan ve Çolak, 2021;Akmeşe ve İlyasov, 2022;Doğan vd., 2020;Bilgin ve Özen, 2021;Şenel ve Çılgınoğlu, 2022;Deniz, 2022;Yılmaz ve Sezgi, 2022;Kılınç Şahin ve Bekar, 2018;Güner ve Çirişoğlu, 2021;Öcal, 2021;Kırmızıkuşak ve Yücel, 2021;Daysal ve Demirbaş, 2020;Şimşek ve Ünlüönen, 2021Şimşek ve Ünlüönen, , Bulut vd., 2019Ündevli vd., 2019;Daysal ve Demirbaş, 2019;Akmeşe ve İlyasov, 2022). Ancak literatürde uygulama mutfaklarında gıda israfının belirlenmesi amacıyla alanda eğitim veren eğitmenlerin ve eğitim alan öğrencilerin gıda israfına yönelik tutumlarını inceleyen çalışmalar oldukça kısıtlıdır (Demir, 2022).…”

“…Gıda israfı ile ilgili Türkiye'de son yıllarda gerçekleştirilmiş olan çalışmaların serpme kahvaltı (Karakan ve Çolak, 2021), açık büfe (Akmeşe ve İlyasov, 2022), otel restoranları (Buzlu, 2019;Doğan vd., 2020;Bilgin ve Özen, 2021;Şenel ve Çılgınoğlu, 2022;Deniz, 2022;Yılmaz ve Sezgi, 2022), yiyecek içecek işletmeleri (Kılınç , Şahin ve Bekar, 2018;Güner ve Çirişoğlu, 2021;Öcal, 2021;Kırmızıkuşak ve Yücel, 2021), hane içi gıda israfı (Çamoğlu, 2020;Gülmez 2020;Daysal ve Demirbaş, 2020;Demir, 2020;Şimşek ve Ünlüönen, 2021), ekmek israfı (Ertürk vd., 2015;Taşçı vd., 2017;Mete, 2020;Vergi, 2020) gibi alanlarda gerçekleştirildiği görülmektedir. Çalışmalar genel olarak tüketicilere odaklanmıştır (Bulut vd., 2019;Ündevli vd., 2019;Daysal ve Demirbaş, 2019;Gülmez, 2020;Akmeşe ve İlyasov, 2022).…”

Türkiye de Gıda İsrafını Önleme Çalışmaları: Gıda Dostu Turuncu Bayrak Örneği (Studies to Prevent Food Waste in Turkey: The Sample of the Food-Frıendly Orange Flag)

“…Amerika Birleşik Devletleri'nde yıllık olarak yaklaşık 88 milyon ton gıda israf edilmektedir. İsraf edilen bu miktarın parasal değeri 143 milyar Euro'ya karşılık gelmektedir (Daysal & Demirbaş, 2020).…”