De Vlaams-nationalisten in de Oost-Vlaamse provincieraad

Abstract

Het onderzoek naar het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum is vergevorderd. Op lokaal en provinciaal niveau zijn er echter nog leemten. Dit artikel omvat de periode 1929-1940. In de provincieraad van Oost-Vlaanderen was er van 1929 tot 1932 en van 1936 tot 1940 een bestuurscoalitie tussen Vlaams-nationalisten en katholieken. In dit artikel wordt onderzocht welke gevolgen die Vlaams-nationale beleidsdeelname had: voor het provinciale beleid, voor de interne werking van het provinciebestuur, voor de katholieke fractie, voor de oppositie en voor de Vlaams-nationale fractie zelf. Een detailanalyse van de provincieraadsverslagen moet ons de antwoorden verschaffen. 1 Het artikel heeft bescheiden ambities en wil de ontwikkelingen vanuit een exclusief provinciale invalshoek bekijken. De bestuurscrisis in 1929 Vóór 1929 waren de Vlaams-nationalisten een politiek verwaarloosbare factor in de Oost-Vlaamse provincieraad. De provincieraadsverkiezingen waren tijdens die periode vaak een doorslag van hun nationale tegenhangers, met enkel geografische verschillen tussen kiesdistricten onderling om variaties te veroorzaken. De eerste naoorlogse provincieraadsverkiezingen vonden plaats in 1921, na de grondwetswijziging tot herziening van de kieswetgeving. Hoewel Oost-Vlaanderen dat jaar haar enige twee Vlaams-nationale parlementsleden verloor (waaronder Hendrik Borginon) werden toch twee Vlaams-nationale provincieraadsleden verkozen: Karel De Rop (district Aalst) en Honoré Pauwels (district Geraardsbergen). Bij de provincieraadsverkiezingen van 1925 steeg het aantal Vlaams-nationale lijsten van vijf in 1921 naar negen, wat resulteerde in één bijkomende provincieraadszetel. De Rop werd op een fusielijst met daensisten herkozen, Pauwels werd vervangen door Karel L. de Bruyn en Adiel Debeuckelaere werd als lijsttrekker

Leo Vindevogel en de intrede van de nationalisten in de Oost-Vlaamse Bestendige Deputatie

“…Maar er kwam nog geen oplossing, en evenmin bij de volgende poging om een nieuwe Deputatie te verkiezen, begin oktober. 16 Achter de schermen ging het onderhandelen voort. Op 29 november klaagde De Paep bij Vindevogel dat de katholieken elke week wat anders wilden.…”

“…Op 30 januari werd de Deputatie eindelijk verkozen, met Gerard De Paep als de eerste Vlaamsnationalistische bestendig afgevaardigde in België. 18 Door de crisis anderhalf jaar te laten aanslepen, waren beide partijen erin geslaagd tot een samenwerking te komen zonder scheuring in eigen schoot. Tegelijk hadden Vindevogel, De Paep en Van Steenkiste de Oost-Vlaamse nationalisten enigszins kunnen integreren in het Belgische bestel.…”