Çok Kri̇terli̇ Karar Verme Yöntemleri̇ Ve Madenci̇li̇k Sektöründe Kullanimi

Abstract

https://orcid.org/0000-0001-9441-9256 ÖZ Çok kriterli karar verilmesi (ÇKKV) hem objektif hem de sübjektif değerlendirme içermektedir. Yapılan bu derleme çalışmasında, literatürde çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanıldığı madenciliğin farklı alanlarında yapılmış çalışmalar incelenmiştir. Söz konusu yöntemlerin risk yönetim planlaması sürecinde kullanımından, uygun ekipman seçimi problemlerine, üretim yöntemi seçiminden, tesisler için uygun yer belirlenmesine, doğal taş ocaklarında kesme yöntemi seçimi gibi birçok farklı alanda kullanıldığı görülmüştür. Çok kriterli karar verme yöntemleri yardımıyla karar verme sürecinde seçimi yapılmak istenilen alternatifler uygun bir ölçek kullanılarak sıralanabilmekte, böylece madencilikte karşılaşılan çeşitli problemlerin çözümünde karar vericilere yol gösterici nitelikte uygun seçenekler sunabilen faydalı birer araç olabilmektedirler. ABSTRACTMulti-criteria decision making (MCDM) includes both objective and subjective evaluation. Within the scope of this review article, the studies done in different areas of mining where multi-criteria decision making methods are used in the literature have been examined. It has been seen that these methods are used in many different areas of mining such as risk management planning process, mining equipment selection problems, mining method selection, selection of the appropriate location for the facilities, cutting method selection in natural stone quarries. With the help of multi-criteria decision making methods, alternatives in the decision making process can be ordered using appropriate scales, so MCDM can be a useful tool for guiding decision makers in the solution of different mining problems. Derleme / Review

Forecasting sustainable development level of selected Asian countries using M-EDAS and k-NN algorithm

“…Skvarciany et al (2020) ranked countries based on sustainable development goals using an Evaluation Based on Distance from Average Solution (EDAS) multi-criteria decision-making method, followed by hierarchical cluster analysis to divide countries into groups based on sustainable socioeconomic development criteria. MCDM has been used to solve decision-making problems in various areas, such as economics and engineering, to rank alternatives from worst to best to make accurate decisions (Mutlu & Sarı, 2017;Ondrus et al, 2015;Torkayesh & Torkayesh, 2021). TOPSIS, CoCoSo, ELECTRE, and EDAS, which are examples of MCDM, have been used in some studies to rank countries and country groups, such as the European Union, G-20 (Ayan et al, 2017;Baral et al, 2014;Candan & Cengiz Toklu, 2022;Ela & Soysal Kurt, 2019;Pereira et al, 2022;Skvarciany et al, 2020;Skvarciany et al, 2021).…”