Co Jest Metaforycznego W Geście Metaforycznym?

Abstract

anna jelec uniwersytet im. Adama Mickiewicza w poznaniu https://orcid.org/0000-0002-4000-7608 izabela kRaŚnicka uniwersytet jagielloński, kraków https://orcid.org/0000-0001-6746-780X co jest metaforycznego w geście metaforycznym? s łowa kluczowe: gesty metaforyczne, gesty ikoniczne, gestykulacja, zbieżność gestu i mowy. stReszczenieCelem artykułu jest próba odpowiedzi na wciąż dyskutowane w literaturze pytanie, jakie zależności występują między gestami a mową podczas spontanicznych wypowiedzi. Za gesty towarzyszące mowie uznano cztery ich typy -gesty metaforyczne, ikoniczne, batutowe oraz deiktyczne (za: Mcneill 1992), przy czym uwaga badawcza została skierowana ku gestom ikonicznym, których szczególny przypadek stanowią gesty metaforyczne. Zauważono, że w odniesieniu do gestów towarzyszących mowie (gesticulation w terminologii Mcneilla) można wyróżnić kilka różnych relacji łączących oba tryby semiotyczne tworzące znaczenie. synchronia czasowa, proponowana przez Mcneilla (2016), jest jednym z typów takiej relacji, inni badacze wskazują jednak, że gest często wyprzedza pojęcie, do którego się odnosi (Antas 2013). Z kolei Graziano i in. (2020) zauważają, że zbieżność między gestami a werbalną warstwą wypowiedzi można badać, biorąc pod uwagę dopasowanie na poziomie prozodii i semantyki. w artykule zaproponowano trzy typy zbieżności. są nimi: pełna zbieżność czasowa i semantyczna, która występuje wówczas, gdy gest i mowa pojawiają się w tym samym czasie, jednocześnie odnosząc się do tego samego pojęcia; zbieżność tylko czasowa oraz zbieżność tylko semantyczna, która nie wymaga wystąpienia słowa i gestu w tym samym czasie. jako jednostkę służącą do badania dopasowania gestów i mowy przyjęto mikronarrację (zob. jelec i Fabiszak 2019), która ma zastosowanie w naturalnej, spontanicznej komunikacji. Analiza jakościowa materiału badawczego, którym są dialogiczne wypowiedzi polityków i innych osób publicznych zaczerpnięte z wybranych programów telewizyjnych o tematyce społeczno--politycznej, pozwoliła także na ustalenie relacji, jakie mogą występować między obrazowanym pojęciem a gestem -wyróżniono tu relacje ikoniczne, metonimiczne oraz metaforyczne. Tym samym wykazano, że metaforyczność gestu może mieć kilka różnych wymiarów.