Bir Aile Sağlığı Merkezi’ne Kayıtlı Bireylerde Sağlık Okuryazarlığı Seviyesi ve İlişkili Faktörler

Abstract

Bu çalışma, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne kayıtlı bireylerin sağlık okuryazarlığı seviyesinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı-ilişki arayıcı tasarımdaki bu çalışma, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran 320 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, kişisel bilgi formu ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ile toplanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %33.8'i yetersiz ve %42.2'si sorunlu/sınırlı sağlık okuryazarlığı seviyesindedir. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32'nin tedavi ve hizmet boyutunda katılımcıların %58.7'si, hastalıklardan korunma/sağlığın geliştirilmesi boyutunda %90.0'ı yetersiz ve sınırlı/sorunlu sağlık okuryazarlığı seviyesindedir. İleri yaşta, kadın cinsiyette, eğitim seviyesi ilkokul ve altı olan, çalışmayan ve çocuk sayısı fazla olan (3 ve üzeri), sağlık algısı kötü ya da fena değil olan, yaşanılan yerin büyük çoğunluğu köy/kasaba olan katılımcıların sağlık okuryazarlığı seviyesi anlamlı bir şekilde düşük bulunmuştur (p<.05). Lojistik regresyon analizinde, eğitim seviyesi ilkokul ve altı olanların sağlık okuryazarlığı seviyesi 7.4 kat, cinsiyeti kadın olanların 5.9 kat ve çocuk sayısı fazla olanların 3.5 kat düşük bulunmuştur (p<.05). Sonuç: Katılımcıların sağlık okuryazarlığı seviyeleri yetersiz olup bu seviyeyi artırmaya yönelik multidisipliner ekip işbirliği ile girişimlerin yapılması gerekmektedir.

Evaluation of the health literacy level of the patients who applied to a tertiary hospital family medicine clinic

“…In the study of Yakar et al in which they examined the health literacy levels of patients who applied to a university hospital outpatient clinic and the affecting factors, they reported that there was a relationship between low health literacy level and low education level (15). Ilgaz from Turkey showed that there is a relationship between health literacy and education level in a study with 320 participants (16).…”

Sağlık Okuryazarlığının Sağlık İletişimi Sorunlarına Etkisi: Manisa İli İçin Değerlendirme

“…Yapılan araştırmalara göre kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyleri erkeklerden daha düşük çıkmıştır (Yakar vd. 2019;Ilgaz 2021). Malatyalı ve Biçer (2018) tarafından yapılan araştırmaya göre ve Akyol Güner, Kuzu ve Bayraktaroğlu (2020) tarafından yapılan bir araştırmaya göre ise kadınların genel sağlık okuryazarlık düzeyleri erkeklere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.…”

Investigation of the Relationship between Health Literacy Level and Adjustment to Chronic Disease in Individuals with Chronic Disease: A Cross-Sectional Study

“…Çalışmalar, finansal yoksunluk, sosyal statü, eğitim düzeyi ve yaşın düşük sağlık okuryazarlığı seviyeleri ile ilişkili olduğunu göstermektedir. 6,16,20,26,[28][29][30] Çalışmalarda gelir düzeyi düşük, daha az eğitimli ve yaşlı bireylerin düşük sağlık okuryazarlığı açısından daha riskli olduğu vurgulanmaktadır. 6,16,20,26,[28][29][30] 31,32 Çalışmada meslek, eğitim ve gelir durumunun kronik hastalığa uyum ile ilişkili olduğu bulunmuştur.…”

“…6,16,20,26,[28][29][30] Çalışmalarda gelir düzeyi düşük, daha az eğitimli ve yaşlı bireylerin düşük sağlık okuryazarlığı açısından daha riskli olduğu vurgulanmaktadır. 6,16,20,26,[28][29][30] 31,32 Çalışmada meslek, eğitim ve gelir durumunun kronik hastalığa uyum ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Ev kadınlarının, okumayı engelleyecek düzeyde görme sorunu olanların, eğitim ve gelir düzeyi düşük bireylerin kronik hastalığa uyumunun daha düşük olduğu belirlenmiştir.…”